Czernelica

Czernelica, ruiny kościoła dominikańskiego

Herb

Państwo

Ukraina

Obwód

iwanofrankiwski

Powierzchnia

30,40 km²

Populacja (2018)
• liczba ludności

1584^[1]

Nr kierunkowy

+380 3430

Kod pocztowy

78112

Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego

Położenie na mapie Ukrainy

48°48′N 25°25′E/48,800000 25,416667

Hasło w Wikisłowniku

Czernelica – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie horodeńskim. W 2001 roku liczyło 1884 mieszkańców.

Historia

Miejscowość została założona pod koniec XVI wieku.

W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Czernelica w powiecie horodeńskim województwa stanisławowskiego.

9 maja 1937 w Czernelicy przy udziale starosty Leona Rutkowskiego odsłonięto tablicę upamiętniejącą Polską Organizację Wojskową^[2].

W latach 1943 - 1945 z rąk nacjonalistów ukraińskich z OUN - UPA zginęło 62 Polaków^[3].

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi polska rodzina Ustjanowskich udzieliła pomocy Menachemowi Scharffowi, Mordechajowi Sziklerowi i Szymonowi Tauberowi. W 1965 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu głowie rodziny, Ignacemu Ustjanowskiemu, tytułu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1991 roku nagrodę tę przyznano także jego żonie Bronisławie i dzieciom - Czesławowi i Urszuli Okułowskiej^[4].

W 1989 liczyło 2055 mieszkańców^[5].

W 2013 liczyło 1700 mieszkańców^[6].

Zabytki

ruiny zamku warownego^[7]
kościół późnorenesansowy pw. św. Antoniego - ufundowany wraz klasztorem dominikanów przez wojewodę bracławskiego Michała Jerzego Czartoryskiego i jego żonę Eufrozynę z d. Stanisławską w 1661 r., murowany, z herbem Czartoryskich nad portalem. Po likwidacji dominikanów w wyniku kasaty józefińskiej stał się kościołem parafialnym. Konsekrowany w 1833 r. Zamieniony na magazyn w 1948 r. Zniszczony w wyniku pożaru w 2007, obecnie opuszczony i popadający w coraz większą ruinę^[8]^[9].
zamek^[7] w Zarwanicy^[10].

Przypisy

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.36
↑ Uroczystość P. 0. W. w Czernelicy. Odsłonięcie pamiątkowej tablicy. „Wschód”. Nr 49, s. 5, 30 maja 1937.
↑ HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., EugeniuszE. Różański EugeniuszE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939-1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 108, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661 .
↑ Ustjanowski Ignacy & Ustjanowska Bronisława ; Son: Czesław ; Daughter: Okułowska Urszula (Ustjanowska). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-02-21]. (ang.).
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
↑ ^a ^b Władysław Łozińskim Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, 1903, str. 98
↑ Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu.... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 314-15. ISBN 83-921981-6-6.
↑ o, Czernelica – klasztor dominikanów [online], Instytut Polski w Kijowie, 19 kwietnia 2019 [dostęp 2023-04-09] (pol.).
↑ Zarwanica (1), fol. Czernelicy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 427 .

Linki zewnętrzne

Czernelica z Chmielową, Andruchówką, Kosówką, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 816 .
Zamek w Czernelicy
Czernelica na stronie Rady Najwyższej Ukrainy (ukr.)
Zamek w Czernelicy na filmie z drona, 2018.

Osiedla typu miejskiego obwodu iwanofrankiwskiego

Bitków
Bołszowce
Bohorodczany
Broszniów-Osada
Bukaczowce
Czernelica
Delatyn
Gwoździec
Jabłonów
Jezupol
Kuty
Łanczyn
Łysiec
Obertyn
Ottynia
Perehińsko
Peczeniżyn
Rożniatów
Sołotwina
Wierchowina
Wojniłów
Worochta
Wygoda
Zabłotów

Powiat horodeński (1920–1939) (► GG)

Siedziba powiatu – Horodenka

Przynależność wojewódzka	woj. stanisławowskie (1920–39)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Horodenka (od 1934)
Miasteczka (1920–34)	Czernelica Horodenka (→) Obertyn
Gminy miejskie (1920–39 →)	Horodenka
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39 →)	Czernelica Czerniatyn Horodenka Niezwiska Obertyn Siemakowce Tyszkowce

Miasta i miasteczka zdegradowane reformą gminną z 1933–1934

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) ^OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)

Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.

Kontrola autorytatywna (osiedle typu miejskiego Ukrainy):