Tiếng Kuy

Tiếng Kuy còn gọi là tiếng Kui hoặc tiếng Kuay (tiếng Thái: ภาษากูย; tiếng Khmer: ភាសាកួយ), là một ngôn ngữ thuộc ngữ chi Cơ Tu, ngữ hệ Nam Á được nói bởi người Kuy ở Đông Nam Á.

Tiếng Kuy được nói ở Isan, Thái Lan (bởi khoảng 300.000 người); các tỉnh Savannakhet, Salavan, Savannakhet và Sekong ở Lào (khoảng 64.000 người); và ở các tỉnh Preah Vihear, Stung Treng và Kampong Thom ở miền Bắc Campuchia (khoảng 7.500 người).

Tên gọi

Các biến thể và phương ngữ bao gồm (Sidwell 2005: 11):

• Kui
• Kuy
• Kuay
• Koay
• Souei. Thuật ngữ "Souei" cũng được áp dụng cho các nhóm khác, chẳng hạn như một cộng đồng nói các ngôn ngữ Pear ở Campuchia.
• Soai
• Yeu
• Nanhang
• Kouy. Một cuốn sách bằng tiếng Pháp được xuất bản nói về biến thể này (Parlons Kouy).

Phương ngữ

Van der haak & Woykos (1987-1988) đã xác định hai phương ngữ Kui chính ở các tỉnh Surin và Sisaket, miền đông Thái Lan, Kuuy và Kuay. Van der haak & Woykos cũng xác định các phương ngữ Kui mang nhiều nét khác biệt sau đây ở tỉnh Sisaket, Thái Lan.^[2]

• Kui Nhə: Huyện Sisaket (10 làng), Huyện Phraibung (5 làng), Huyện Rocationalai (4 làng). Khoảng 8.000 người.
• Kui Nthaw (Kui M'ai): Huyện Rocationalai (5 làng), huyện Uthumphon Phisai (9 làng). Tất cả làng đều sống xen kẻ với người nói tiếng Lào/Isaan.
• Kui Preu Yai: Phân khu Prue Yai, huyện Khukhan. Có thể đã di cư gần đây từ khu vực Mlu Prei của Campuchia.

Mann & Markowski (2005) đã ghi nhận bốn phương ngữ Kuy được nói ở bắc trung bộ Campuchia.

• Ntua
• Ntra: bao gồm tiểu phương ngữ Auk và Wa
• Mla: 567 người nói ở làng Krala Peas, huyện Choam Ksan, tỉnh Preah Vihear
• "Thmei"

Một loạt nhóm Kui/Kuy gọi là Nyeu (ɲə) được nói trong các làng Ban Phon Kho, Ban Khamin, Ban Nonkat, Ban Phon Palat, và Ban Prasat Nyeu ở tỉnh Sisaket, Thái Lan.^[3] Người Nyeu của Ban Phon Kho tuyên bố rằng tổ tiên của họ đã di cư từ Muang Khong, Amphoe Rocationalai, tỉnh Sisaket.

Ở tỉnh Buriram, tiếng Kuy được nói ở 4 huyện Nong Ki, Prakhon Chai, Lam Plai Mat và Nong Hong (Sa-ing Sangmeen 1992: 14).^[4] Trong huyện Nong Ki, các làng Kuy nằm ở mạn nam Yoei Prasat (เย้ยปราสาท) và ở mạn tây Mueang Phai (เมืองไผ่) (Sa-ing Sangmeen 1992: 16).

Địa điểm

Dưới đây là danh sách các làng Kuy ở tỉnh Sisaket theo Van der haak & Woykos (1987-1988: 129). Dấu hoa thị (đặt trước tên làng) biểu thị các làng hỗn hợp dân tộc, trong đó dân tộc Kuy cư trú với dân tộc Lào hoặc Khmer.

Kui Nhə

• Huyện Mueang Sasikket เมือง
  • Tambon Phonkho โพนค้อ: Phonkho โพนค้อ, Nong, Yanang, Klang, Non
  • Tambon Thum ทุ่ม: Khamin
• Huyện Phayu พยุห์
  • Tambon Phayu พยุห์: *Nongthum
  • Tambon Phromsawat พรหมสวัสดิ์: Samrong, Khothaw
  • Tambon Nongphek โนนเพ็ก: *Khokphek โคกเพ็ก
• Huyện Phraibung ไพรบึง
  • Tambon Prasatyae ปราสาทเยอ: Prasatyaenua ปราสาทเยอเหนือ, Prasatyaetai ปราสาทเยอใต้, Khawaw, Phonpalat, Cangun
• Huyện Rakenalai ราษีไศล
  • Tambon Mueangkhong เมืองคง: Yai ใหญ่
• Huyện Sila Lat ศิลาลาด
  • Tambon Kung กุง: Kung กุง, Muangkaw เมืองเก่า, *Chok

Kui Nthaw/M'ai

Tất cả người Kui Nthaw/M'ai sống trong các ngôi làng hỗn hợp.

• Huyện Rakenalai ราษีไศล
  • Tambon Nong Ing หนองอึ่ง: *Tongton, *Huai Yai ห้วยใหญ่, *Dnmuang, *Kokeow, *Hang
• Huyện Uthumphornphisai อุทุมพรพิสัย
  • Tambon Khaem แขม: *Phanong, *Sangthong, *Sawai, *Nongphae, *Phae
• Huyện Pho Si Suwan โพธิ์ศรีสุวรรณ
  • Tambon Naengma หนองม้า: *Nongma หนองม้า, *Songhong, *Songleng, *Nongphae

Kuay Prue Yai

• Huyện Khukhan ขุขันธ์
  • Tambon Prueyai ปรือใหญ่: Preu Yai, Makham, Pruekhan và làng số 12

Xem thêm

• Dân tộc ở Campuchia
• Danh sách các dân tộc ở Lào
• Dân tộc ở Thái Lan

Tham khảo

• Mann, N., & Markowski, L. (2004). A rapid appraisal survey of Kuy dialects spoken in Cambodia. Chiang Mai: Dept. of Linguistics, Graduate School, Payap University.
• Mann, N., & Markowski, L. (2005). A rapid appraisal survey of Kuy dialects spoken in Cambodia. SIL International.
• Sidwell, Paul. (2005). The Katuic languages: classification, reconstruction and comparative lexicon Lưu trữ 2020-12-04 tại Wayback Machine. LINCOM studies in Asian linguistics, 58. Muenchen: Lincom Europa. ISBN 3-89586-802-7ISBN 3-89586-802-7