Tiếng Dolgan
| Tiếng Dolgan | |
|---|---|
| Дулҕан, Dulğan, Һака, Haka | |
| Sử dụng tại | Nga |
| Khu vực | Vùng Krasnoyarsk
|
| Tổng số người nói | 1.100 |
| Dân tộc | Người Dolgan |
| Phân loại | Turk
|
| Mã ngôn ngữ | |
| ISO 639-3 | dlg |
| Glottolog | dolg1241[1] |
 Phạm vi phân bố của tiếng Yakut (lam) và tiếng Dolgan (lục) | |
| ELP | Dolgan |
Tiếng Dolgan (Дулҕан, Һака) là một ngôn ngữ Turk được nói trên bán đảo Taymyr, Nga.[2] Từ "Dolgan" có nghĩa là "bộ tộc sống ở trung lưu sông".[2] Như đa số ngôn ngữ Turk khác, tiếng Dolgan là một ngôn ngữ chắp dính.
Ngôn ngữ này bị hạn chế trong một khu vực nhất định và đã suy giảm đáng kể trong những năm qua. Tính đến năm 2010, chỉ còn khoảng 1.050 người nói được tiếng Dolgan.[3]
Âm vị học
Nguyên âm
| Trước | Sau | |||
|---|---|---|---|---|
| Đóng | i iː | y yː | ɯ ɯː | u uː |
| Giữa | e eː | ø øː | o oː | |
| Mở | a aː | |||
Phụ âm
| Đôi môi | Răng | Vòm | Ngạc mềm | Thanh hầu | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bật | vô thanh | p | t | c | k | |
| hữu thanh | b | d | ɟ | ɡ | ||
| Xát | s | ɣ | h | |||
| Tắc xát | vô thanh | tʃ | ||||
| hữu thanh | dʒ | |||||
| Mũi | m | n | ɲ | ŋ | ||
| Lỏng | r | |||||
| Tiếp cận | l | j | ||||
Nguồn: [4]
Phương ngữ
Tiếng Dolgan có ba phương ngữ với sự tương đồng lớn.[5]
- Tây (ven vịnh Yenisei, Norilsk)
- Trung (Avam)
- Đông (Khatanga).
Chữ viết
Bảng chữ cái Kirin tiếng Dolgan:
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Һ һ | Л л | М м | Н н |
| Ӈ ӈ | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Т т | У у |
| Ү ү | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ |
| Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
Văn bản mẫu
| Tiếng Dolgan: Uskuolaga üörenebin | Tiếng Yakut: Oskuolaga üörenebin | Bản dịch tiếng Việt: Tôi đang học ở trường |
Xem thêm
- Tiếng Yakut
- Người Dolgan
Tham khảo
- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Dolgan”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ a b “Dolgan language, pronunciation and language”. www.omniglot.com. Truy cập ngày 2 tháng 2 năm 2017.
- ^ “Dolgan”. Ethnologue. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2017.
- ^ Androsova, 1997, p.236
- ^ “Dolgan facts, information, pictures | Encyclopedia.com articles about Dolgan”. www.encyclopedia.com (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 4 năm 2017.
Thư mục
- Ager, Simon. (2011). Dolgan. Omniglot. Retrieved from http://www.omniglot.com/writing/ dolgan.htm.
- Dolgikh, B. O. (1963). Proiskhozhdenie Dolgan (Origin of the Dolgan). Trudy Instituta, Etnografii AN SSSR 84:92-141.
- Grachyova, Galina. (1990). Dolgan. In Collis, Dirmid R. F. (ed.), Arctic Languages: An Awakening, 112-114.
- Grenoble, Lenore A. and Lindsay J. Whaley. (2006). Saving Languages: An Introduction to Language Revitalization. Cambridge: Cambridge University Press.
- Lewis, E. Glyn. (1971). Migration and Language in the USSR. The International Migration Review: The Impact of Migration on Language Maintenance and Language Shift, 5(2), 147-179.
- Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, and Charles D. Fennig (eds.). 2016. Ethnologue: Languages of the World, Nineteenth edition. Dallas, Texas: SIL International. Retrieved from http://www.ethnologue.com.
- Li, Yong-Sŏng. (2011). A study of Dolgan. (Altaic language series, 05.) Seoul: Seoul National University Press.
- Marek, Stachowski. (2010). Considerations on the system and the origins of terms for the cardinal points in the Dolgan language. Incontri Linguistici, 33, 233-243. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/pdf/3002797.pdf
- Marten, H.F., Rießler, M., Saarikivi, J., Toivanen, R. (2015). Cultural and Linguistic Minorities in the Russian Federation and the European Union: Comparative Studies on Equality and Diversity. Switzerland: Springer.
- Minahan, James B. (2014). Dolgan in Ethnic Groups of North, East, and Central Asia: An Encyclopedia. (63-67). Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC.
- Vahtre, Lauri. (1991). The Dolgans. The Red Book. Retrieved from https://www.eki.ee/books/ redbook/dolgans.shtml.
Đọc thêm
- Stachowski, M.: Dolganischer Wortschatz, Kraków 1993 (+ Dolganischer Wortschatz. Supplementband, Kraków 1998).
- Stachowski, M.: Dolganische Wortbildung, Kraków 1997.
| |
|---|---|
| Ngôn ngữ chính thức cấp liên bang | |
| Ngôn ngữ chính thức tại các chủ thể liên bang | |
| Ngôn ngữ đáng chú ý khác | |
| Chủ đề liên quan | ● Dân tộc ● Ngôn ngữ ● Đơn vị hành chính ● Vườn quốc gia ● Sân bay |
