Błażowa

Ten artykuł od 2023-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Błażowa

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek
Herb
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	rzeszowski
Gmina	Błażowa
Aglomeracja	rzeszowska
Data założenia	XV wiek
Prawa miejskie	przed 1770
Burmistrz	Jerzy Kocój
Powierzchnia	4,23[1] km²
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	2117[1] 500[1] os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 17
Kod pocztowy	36-030
Tablice rejestracyjne	RZE
Położenie na mapie gminy Błażowa Błażowa
Położenie na mapie Polski Błażowa
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Błażowa
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego Błażowa
49°53′00″N 22°05′58″E/49,883333 22,099444
TERC (TERYT)	1816024
SIMC	0974280
Urząd miejski pl. Jana Pawła II 1 36-030 Błażowa
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Błażowa – miasto w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Błażowa, na Pogórzu Dynowskim, nad rzeką Ryjak (dopływ Strugu). Lokalny ośrodek handlowo-usługowy i drobnego przemysłu.

Błażowa położona jest w ziemi sanockiej^[2]. Uzyskała lokację miejską przed 1770 rokiem^[3].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Błażowa. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. rzeszowskiego.

Według danych z 31 grudnia 2021 Błażowa liczyła 2149 mieszkańców.

Historia

Początki osady nie są znane – pierwsza wzmianka o Błażowej pochodzi z 1429 roku i zawarta jest w dokumencie dotyczącym lokalizacji pobliskiej wsi Kąkolówka, wydanym w Dynowie przez Piotra Lunaka Kmitę. Nazwa Błażowa (dawniej Błażejowa) wywodzi się od Błaża (Błażeja)^[4], zapewne imienia zasadźcy lub pierwszego jej właściciela. Wcześniej jeszcze znana jako Złotowieniec – według legendy miał taką nazwę nadać król Władysław II Jagiełło, gdy przejeżdżał obok osady i spostrzegł, że naokoło rosną złociste łany zboża.

Mikołaj Rzeszowski herbu Doliwa, żyjący w XVI wieku, był właścicielem Błażowej i Rzeszowa. W 1596 r. powstała fundacja stypendialna utworzona przez księdza Tomasza Raskowicza z Pyzdr – proboszcza z Błażowej dla miejscowej młodzieży. W 1624 r. i w 1672 r. najazdy Tatarów spowodowały zniszczenie Błażowej.

Prawa miejskie Błażowa otrzymała przed 1770 rokiem była wtedy własnością prywatną. W latach 1772–1918 miasto znajdowało się w zaborze austriackim.

Na przełomie XIX i XX wieku nastąpił w mieście rozkwit ruchu spółdzielczego. W okresie międzywojennym miały miejsce strajki chłopskie, a w okresie okupacji niemieckiej miasto było ośrodkiem ruchu oporu. Działał tu ksiądz Michał Pilipiec ps. „Ski” (1912 – 8 grudnia 1944) – kapelan AK, m.in. Obwodu Rzeszów. Związany pracą z Futomą i Błażową^[5]. Powołana tu została Placówka AK Błażowa z Dynowem, na czele której stanął krypt. „Buk” – Stanisław Jakubczyk ps. „Chrobry”, Podobwód Rzeszów-Południe AK.

Dużą część ludności Błażowej stanowili Żydzi. Początki żydowskiego osadnictwa sięgają XVIII w. W latach dwudziestych XX w. stanowili ok. 18% ludności miasta. W czasie drugiej wojny światowej w Błażowej funkcjonowało getto, zlikwidowane 26 czerwca 1942. Większość błażowskich Żydów została przesiedlona do getta w Rzeszowie, a następnie zamordowana.

4 grudnia 1944 r. do miejscowości tej przyjechali funkcjonariusze UB z Rzeszowa i przeprowadzili aresztowania wśród mieszkańców, głównie żołnierzy AK. Wśród aresztowanych, obok ks. Michała Pilipca, znaleźli się Dominik Sobczyk ps. Trop (sekretarz gminy zbiorowej Błażowa), Stanisław Rybka ps. Szpak (plutonowy, dowódca drużyny I Plutonu AK Błażowa), Józef Bator ps. Żyto (żołnierz AK) oraz szereg innych osób.

W 1950 roku na placu Wolności wzniesiono Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej^[6].

Miasto jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św Marcina oraz dekanatu Błażowa.

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców Błażowej w 2014 roku.

Zabytki

• dwór, pierwotnie klasycystyczny, z przełomu XVIII i XIX wieku;
• neogotycki kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina z końca XIX wieku;
• kaplica cmentarna w Błażowej wzniesiona w 1904 roku;
• ratusz wybudowany w 1900 roku;
• cmentarz żydowski pochodzący z XVIII w.

Sport

W Błażowej działa klub piłkarski Błażowianka Błażowa, założony w 1923 roku^[7]. W sezonie 2022/2023 drużyna rozgrywała mecze w klasie okręgowej^[8]. W 2010 roku założono klub piłki koszykowej SSK Błażowa, który w 2014 roku przeniesiono do Rzeszowa^[9].

Zobacz też

• Most w ciągu ulicy Pułaskiego w Błażowej
• Spółdzielnia Telekomunikacyjna OST
• Stara synagoga w Błażowej
• Nowa synagoga w Błażowej
• Najnowsza synagoga w Błażowej

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Błażowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 246 .
• Błażowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 163 .
• Historia Żydów w Błażowej na portalu Wirtualny Sztetl