Sao khổng lồ

Một loại sao, lớn hơn và sáng hơn Mặt TrờiBản mẫu:SHORTDESC:Một loại sao, lớn hơn và sáng hơn Mặt Trời

Biểu đồ Hertzsprung-Russell

Dạng quang phổ

Sao lùn nâu

Sao lùn trắng

Sao lùn đỏ

Sao gần lùn

Dãy chính
("sao lùn")

Sao gần mức
khổng lồ

Sao khổng lồ

Sao khổng lồ đỏ

Sao khổng lồ
xanh

Sao khổng lồ sáng

Sao siêu khổng lồ

Sao siêu khổng lồ đỏ

Sao cực siêu khổng lồ

Cấp sao
tuyệt đối
(M_V)

Một sao khổng lồ là một ngôi sao có bán kính và độ sáng lớn hơn đáng kể so với một ngôi sao dãy chính (hoặc sao lùn) có cùng nhiệt độ bề mặt.^[1] Chúng nằm trên dãy chính (cấp độ sáng V trong phân loại quang phổ Yerkes) trên biểu đồ Hertzsprung–Russell và tương ứng với cấp độ sáng II và III.^[2] Thuật ngữ khổng lồ và lùn được Ejnar Hertzsprung đặt ra vào khoảng năm 1905 cho các ngôi sao có có độ sáng tương đối khác nhau mặc dù có nhiệt độ hay quang phổ tương tự nhau.^[3]

Những ngôi sao khổng lồ có bán kính gấp vài trăm lần Mặt Trời và độ sáng từ 10 đến vài nghìn lần so với Mặt Trời. Những ngôi sao vẫn sáng hơn những ngôi sao khổng lồ được gọi là sao siêu khổng lồ và sao cực siêu khổng lồ.

Xem thêm

Chú thích

^ Giant star, entry in Astronomy Encyclopedia, ed. Patrick Moore, New York: Oxford University Press, 2002. ISBN 0-19-521833-7.
^ giant, entry in The Facts on File Dictionary of Astronomy, ed. John Daintith and William Gould, New York: Facts On File, Inc., 5th ed., 2006. ISBN 0-8160-5998-5.
^ Russell, Henry Norris (1914). “Relations Between the Spectra and Other Characteristics of the Stars”. Popular Astronomy. 22: 275–294. Bibcode:1914PA.....22..275R.

Bài viết liên quan đến thiên văn học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

x t s Sao
Hình thành	Bồi tụ Đám mây phân tử Bok globule Young stellar object Tiền sao Tiền dãy chính Herbig Ae/Be T Tauri FU Orionis Đối tượng Herbig–Haro Hayashi track Henyey track
Tiến hóa	Dãy chính Red-giant branch Horizontal branch Red clump Nhánh tiệm cận khổng lồ super-AGB Blue loop Tinh vân tiền hành tinh Tinh vân hành tinh PG1159 Dredge-up OH/IR Instability strip Luminous blue variable Blue straggler Quần thể sao Siêu tân tinh Superluminous supernova / Hypernova
Phân loại quang phổ	Sớm Muộn Dãy chính O B A F G K M Lùn nâu WR OB Subdwarf O B Gần mức khổng lồ Khổng lồ Xanh Đỏ Vàng Khổng lồ sáng Siêu khổng lồ Xanh Đỏ Vàng Cực siêu khổng lồ Vàng Carbon S CN CH Lùn trắng Đặc biệt về mặt hóa học Am Ap/Bp HgMn Helium-weak Bari Heli cực đoan Lambda Boötis Lead Technetium Be Shell B(e)
Tàn dư	Đặc Lùn trắng Hành tinh heli Lùn đen Neutron Radio-quiet Xung Đôi X-ray Từ Lỗ đen sao X-ray binary Burster SGR
Giả thuyết	Lùn xanh Xanh lá cây Lùn đen Kỳ lạ Boson Electroweak Lạ Preon Planck Tối Dark-energy Quark Q Đen Gravastar Sao lỗ đen Thiên thể Thorne–Żytkow Sắt Blitzar Lỗ trắng Planck star
Tổng hợp hạt nhân sao	Đốt cháy deuteri Đốt cháy lithi Phản ứng chuỗi proton-proton Chu trình CNO Helium flash Quá trình ba-alpha Quá trình alpha Đốt cháy carbon Đốt cháy neon Đốt cháy oxy Đốt cháy silic Quá trình s Quá trình r Fusor Tân tinh Symbiotic Tàn tích Luminous red nova
Cấu trúc	Core Vùng đối lưu Microturbulence Oscillations Vùng bức xạ Khí quyển Quang cầu Vết sao Chromosphere Vành nhật hoa Gió sao Bubble Bipolar outflow Đĩa bồi tụ Asteroseismology Helioseismology Circumstellar dust Circumstellar envelope Eddington luminosity Cơ chế Kelvin–Helmholtz
Đặc tính	Designation Dynamics Nhiệt độ hiệu dụng Độ sáng Kinematics Từ trường Cấp sao tuyệt đối Mass Độ kim loại Sự tự quay Ánh sao Biến quang Photometric system Chỉ mục màu Biểu đồ Hertzsprung-Russell Color–color diagram
Hệ sao	Đôi Contact Common envelope Eclipsing Symbiotic Phức hợp Quần tinh Mở Cầu Super Hệ hành tinh
Trái Đất làm trung tâm quan sát	Mặt Trời Solar radio emission Hệ Mặt Trời Ánh sáng Mặt Trời Sao Bắc cực Circumpolar Chòm sao Khoảnh sao Cấp sao Biểu kiến Extinction Photographic Vận tốc xuyên tâm Chuyển động riêng Parallax Photometric-standard
Danh sách	Proper names Arabic Chinese Extremes Nặng nhất Nhiệt độ cao nhất Lowest temperature Lớn nhất Smallest volume Sáng nhất Historical brightest Độ sáng tuyệt đối lớn nhất Gần nhất Nearest bright With exoplanets Brown dwarfs White dwarfs Milky Way novae Siêu tân tinh Candidates Remnants tinh vân hành tinh Timeline of stellar astronomy
Liên quan	Phó sao Sao lùn nâu Sub-brown dwarf Hành tinh Năm ngân hà Thiên hà Guest Tương tác hấp dẫn Intergalactic Planet-hosting stars Tidal disruption event
Sao Cổng thông tin Sao