Jevrejska filozofija

Serija članaka na temu:
Jevreji / Židovi
Ko je Jevrej?  • Etimologija  • Kultura
Religija Bog u judaizmu (Imena) Principi vjere • Mitzvot (613) Halakha • Shabbat • Praznici Molitva • Tzedakah Brit • Bar / Bat Mitzvah Brak • Žalovanje Filozofija • Etika • Kabbalah Običaji • Sinagoga • Rabin Tekstovi Tanah (Tora  • Nevi'im  • Ketuvim)  • Talmud (Mišna  • Gemara)  • Rabinski (Midraš  • Tosefta)  • Mišna Tora  • Tur  • Šulhan Aruh  • Zohar  • Tanija Etniciteti Aškenazi  • Sefardi  • Mizrahi  • Romanioti  • Italki  • Jemeniti  • Afrički  • Beta Israel  • Buharski  • Gruzijski  • Njemački  • Planinski  • Kineski  • Indijski  • Hazari  • Karaim  • Krimčaci  • Samaritanci  • Kripto-Jevreji Populacija SAD  • Izrael  • Rusija Irak  • Španija  • Portugal  • Gibraltar Italija  • Poljska  • Njemačka  • BiH Latinska Amerika  • Francuska Engleska  • Nizozemska  • Kanada Australija  • Mađarska  • Indija Turska  • Grčka  • Afrika Iran  • Kina  • Pakistan  • Rumunija Denominacije Alternativni  • Konzervativni Humanistčki  • Karaite  • Liberalni  • Ortodoksni  • Rekonstructionistički Reformski  • Obnova  • Tradicionalni Jezici Hebrejski  • Jidiš Judeo-perzijski  • Ladino Judeo-aramejski  • Judeo-arapski Historija Kronologija  • Vođe Drevna  • Kraljevina Juda Hram Babilonsko izgnanstvo Yehud Medinata Jeruzalem (u Judaizmu  • Kronologija) Hasmonejci  • Sanhedrin Šizme  • Farizeji Jevrejsko-rimski ratovi Kršćanstvo i judaizam Islam i judaizam Dijaspora  • Srednji vijek Sabatejci  • Hasidizam  • Haskalah Emancipacija  • Holokaust Alija (arapska  • sovjetska) Izrael (historija) sukob sa Arapima  • Zemlja Izrael Baal teshuva  • Progoni Antisemitizam (historija) Politika Cionizam (radnički  • revisionistički religijski  • zeleni  • opći) Bundizam  • Svjetski Agudath Israel Jevrejski feminizam  • Izraelska politika Jevrejska ljevica  • Jevrejska desnica
v  • r  • u

Jevrejska filozofija se odnosi na specifičan spoj filozofije i teologije u jevrejskom svijetu. Po mnogima jevrejska filozofija počinje sa Filonom od Aleksandrije (oko 20 pne. - 40). Filon je koristio stoičke tehnike za stvaranje alegorija koje bi transformisale biblijske ličnosti i mjesta u univerzalne simbole i vrijednosti.^[1] Iako zadržava određenu tačku gledišta po kojoj je Bog transcendentalan, Filon identifikuje platonski svijet ideja sa umom ili glagolom Božijim, smatrajući Boga nekom vrstom kreativnog posrednika u odnosu na svijet. Ova doktrina logosa je bila od značajnog uticaja na hrišćansku teologiju ali je u isto vrijeme vrlo malo uticala na jevrejsku misao. Rabinski judaizam se striktno ograđivao i čak bio agresivno raspoložen prema bilo kakvom vidu izraza grčke filozofije, uključujući i tekstove Filona^[1].

Tradicija jevrejske filozofske teologije koja koristi Filonove tekstove potiče tek iz 9. vijeka, i tek poslije njihovog prihvatanja u islamskom svijetu. Sadiha Gaon (Saadiha Gaon, 882-942) je uobličio svoje filozofsko djelo preko teoloških traktata muslimanskih teologa koji su branili „slobodu razuma“, odnosno „liberum arbitrijum“ na latinskom.

Izvori

Jevrejska filozofija na Wikimedijinoj ostavi