Neferefre

malowany posąg wapienny Neferefre

władca starożytnego Egiptu

Okres

XXV wiek p.n.e.

Poprzednik

Szepseskare

Następca

Niuserre

Dane biograficzne

Dynastia

V dynastia

Miejsce spoczynku

piramida w Abusir

Multimedia w Wikimedia Commons

Neferefre (Raneferef) – władca starożytnego Egiptu z V dynastii.

Lata panowania

2456–2445 p.n.e. (Kwiatkowski)
2460–2455 p.n.e. (Schneider)
2419–2416 p.n.e. (Tiradritti, De Luca)

Pochodzenie i działalność

Syn poprzedniego władcy Szepseskare (Beckerath, Grimal, Vercoutter) lub Neferirkare I (Verner, Kwiatkowski). Bogactwo znalezisk w jego kompleksie grobowym świadczy o dużym znaczeniu tego władcy. Kanon Turyński przypisuje mu 7 lat rządów, jednak analiza niedokończonej budowy piramidy wykazała, że musiał panować krócej – 2 lub 3 lata (Verner). U Manetona nazywany Cheres.

Kompleks grobowy

Pochowany w ukończonej podziemnej komorze grobowej swojej niedokończonej piramidy w Abusir. Piramida została wykończona w formie mastaby, a należące do kompleksu grobowego obiekty zostały wykonane i rozbudowane za czasów Niuserre. W kompleksie tym na szczególną uwagę zasługuje duży dziedziniec, ubojnia byków przeznaczonych na ofiarę i pierwsza znana nam sala kolumnowa (hypostylowa) w historii egipskiej architektury. Świątynia grobowa była zbudowana z cegły mułowej, a jej portyki były wsparte na drewnianych kolumnach naśladujących wiązki lotosu. Podobnie jak i inne piramidy władców z V dynastii, tak i piramida Neferefre była zbudowana z kiepskich materiałów, tak więc do naszych czasów niewiele się zachowało. Kult Neferefre utrzymywał się za czasów Dżedkare, zanikł za czasów Pepiego II i na krótko odżył w okresie Średniego Państwa. Świątynia solarna tego władcy znana jest tylko z inskrypcji, do tej pory nie zdołano ustalić jej lokalizacji.

Odkrycia

Podczas eksploracji piramidy już w czasach nowożytnych ciała władcy nie znaleziono. Grobowiec został obrabowany już w starożytności, w Pierwszym Okresie Przejściowym. Czescy archeolodzy pod przewodnictwem Miroslava Vernera, prowadząc wykopaliska na terenie piramidy, odkryli w l. 80. XX w. w świątyni grobowej przy piramidzie sześć małych posągów władcy, przedstawionego w pozycji siedzącej, które obecnie znajdują się w Muzeum Egipskim w Kairze (jeden z posągów na załączonym zdjęciu). Oprócz tego czeska misja odkryła tam także zbiór papirusów administracji świątynnej, tabliczki z napisami, drewniane statki, posągi jeńców i dużo odcisków pieczęci.

Władcy Starożytnego Egiptu

Wszystkie daty dotyczą okresu przed narodzeniem Chrystusa (p.n.e.)

Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Predynastyczny
(przed ok. 3150)

0	Hsekju Chaju Teje Czesz Neheb Wazner Mech Dwa Sokoły Hat-Hor Ny-Hor Pe-Hor Hedż-Hor Skorpion I Krokodyl Iry-Hor Ka Skorpion II

Wczesnodynastyczny
(ok. 3150–2686)

I	Narmer Aha Dżer Dżet Den Anedżib Semerchet Ka’a
II	Hetepsechemui Nebre Nineczer Uneg (?) Peribsen Chasechem Chasechemui

Stare Państwo
(ok. 2686–2181)

III	Sanacht Neczerierchet Sechemchet Chaba Neferka Huni
IV	Snofru Chufu Redżedef Chaefre Dżedefhor Nebka, Baka, Bakare Baure, Baefre, Bafre Menkaure Szepseskaf Dżedefptah
V	Userkaf Sahure Neferirkare Kakai Szepseskare Isi Neferefre Niuserre Ini Menkauhor Akauhor Dżedkare Izezi Unis
VI	Teti Userkare Pepi I Merenre I Antyemsaf I Pepi II Merenre Antyemsaf II Menbkare

1. Przejściowy
(ok. 2181–2133)

VII	Neferkare (młodszy) Neferkare Nebi Dżedkare Szemai Neferkare Chendu Merienhor Neferkamin Nikare Neferkare Tereru Neferkahor
VIII	Uadżkare Pepisonbe Neferkamin Anu Kakare Ibi Neferkare Neferkauhor Kapuibi Neferirkare
IX	Meribre Cheti I Neferkare Nebkaure Cheti II Setut
X	Merihathor Neferkare Uachare Cheti III Merikare Nebkaure Cheti IV

Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Średnie Państwo
(ok. 2133–1786)

XI	Mentuhotep I Intef I Intef II Intef III Mentuhotep II Mentuhotep III Mentuhotep IV
XII	Amenemhat I Senuseret I (koregent) Amenemhat II (koregent) Senuseret II (koregent) Senuseret III Amenemhat III Amenemhat IV (koregent) Neferusobek

2. Przejściowy
(ok. 1786–1567)

XIII	Wegaf Amenemhat V Sekhemre Khutawi Amenemhat VI Sehetepibre Iufeni Amenemhat VII Nebnun Semenkare Hornedjheriotef Sobekhotep I Nedjemibre Sebekhotep I Reniseneb Hor I Amenemhat VIII Amenemhat IX Sebekhotep II Chendżer Imiramesha (albo Mermesha) Antef IV (albo Intef IV) Set I Panteni Ameni Kemau Ibi Aakeni Sobekhotep III Neferhotep I Sahathor Sobekhotep IV Sobekhotep V Iaib Ai I Sobekhotep VI Ini Sankhenre Suadjetu Ined Neferhotep II Hori (albo Hor II) Sobekhotep VII Didumes Ibi Se(?)kare Senebmiu Sekhaenre Merkheperre Merikare Senweseret IV (albo Sesostris IV) Montuemsaf Neferhotep III Mentuhotep V Nerkare Wesermontu Sobekhotep VIII Ini Mentuhotep VI Senaib Sobekhotep IX Wepwawetemsaf Hor Meritaui Sebekai Khuiiker
XIV	Nehesi Khatire Nebfawre Sehebre Meridjefare Sewadjkare II Nebdjefare Wbenre (?)djefare (?)wbenre Awtibre Herwibre Nebsenre Sekheperenre Djedkherure Sankhibre Kanefertumre Sekhem(?)re Kakemetre Neferibre A(?) Kha(?)re Ankhkare Semen(?)re Djed(?)re Senefer(?)re Menibre Djed(?)re Inek(?) I(?) Ip(?) Hebi Aped Hepw Shemsu Meni(?) Wrkai (?)kare (?)kare Hepu(?) (albo (?)nre) (?)annati (albo (?)kare) Bebnem Iuf(?) Seth II Sinu Hor III Nibef Penestensepti Kherhemwetshepsut Khuihemwet
XV	Maibre Szeszi/Salitis Meruserre Jakobher Seuserence Chain Auserre Apopi Nebchepeszre Apopi Aakenenre Apopi Aasehere Chamudi
XVI	Anat-Her Weser-Anat Semqen Seket Wasa (Wadj(ed)) Qar Seneferanchre Pepi III Beb-ankh Nebmaatre Nikare II Meribre Aahetepre Aaneterre Nebwankhre Ahetepre Nebweserre Khaweserre Khaimure Yakob-baal Yakobner Yam Amu Nia(?)
XVII	Nebucheperure Antef V Sechemre Uahchau Rehotep Sobekemsaf I Sechemre Sementaui Dżehuti Mentuhotep VII Nibirau I Nibirau II Semenenre Seuserenre Sobekemsaf II Antef VI Antef VII Senachtenre Ahmose Sekenenre Tao (albo Taa) Kamose

Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Nowe Państwo
(ok. 1567–1085)

XVIII	Ahmose I Amenhotep I Totmes I Totmes II Hatszepsut Totmes III Amenhotep II Totmes IV Amenhotep III Echnaton (Amenhotep IV) Semenchkare Neferneferuaton Tutanchamon Aj Horemheb
XIX	Ramzes I Seti I Ramzes II (Wielki) Merenptah Amenmes Seti II Siptah Tauseret Jarsu?
XX	Setnacht Ramzes III Ramzes IV Ramzes V Ramzes VI Ramzes VII Ramzes VIII Ramzes IX Ramzes X Ramzes XI

3. Przejściowy
(1085–730)

XXI	Smendes I Amenemnesu Psusennes I Amenemope Osorkon Starszy Siamon Psusennes II
XXII	Szeszonk I Osorkon I Harsiese I Takelot I Osorkon II Szeszonk II Takelot II Szeszonk III Szeszonk IV Pimaj Szeszonk V
XXIII	Padibastet Iuput I Szeszonk VI Osorkon III Takelot III Rudżamon Iuput II Osorkon IV

Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Epoka Późna
(730–305)

XXIV	Tefnacht Bakenrenef
XXV	Pianchi Szabaka Szabataka Taharka Tanutamon
XXVI	Necho I Psametych I Necho II Psametych II Apries Ahmose II Psametych III
XXVII	Kambyzes II Dariusz I Wielki Kserkses I Artakserkses I Kserkses II Sogdianos Dariusz II Artakserkses II
XXVIII	Amyrtajos
XXIX	Neferites I Achoris Psamutis Neferites II
XXX	Nektanebo I Tachos Nektanebo II
XXXI	Artakserkses III Ochos Arses Chabbasz Dariusz III

Hellenistyczny
(305–30)

Argeadzi

Lagidzi

Rzymski (od 30)

Bibliografia

NicolasN. Grimal NicolasN., Dzieje starożytnego Egiptu, AdamA. Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, s. 86, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518 .
BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, s. 168, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044 .
Lipińska J. „W cieniu piramid”, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2003, s. 85, ISBN 83-04-04604-0.
Schneider Th. „Leksykon faraonów”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2001, s. 193–194, ISBN 83-01-13479-8.
Tiradritti F., De Luca A. „Skarby egipskie”, Muza SA, Warszawa, s. 24, 73, ISBN 83-7200-635-0.