Granat obronny wz.33

wz.33

Dane podstawowe
Państwo	Polska
Przeznaczenie	granat obronny
Dane techniczne
Masa	600 g
Typ zapalnika	wz.Gr.31
Promień rażenia	100 m
Użytkownicy
Polska

Granat obronny wz.33 – granat obronny polskiej konstrukcji i produkcji z okresu przed II wojną światową. Wprowadzony do uzbrojenia Wojska Polskiego w 1933 roku, był używany w czasie wojny obronnej w 1939 r.

Konstrukcja

Skorupa granatu wz.33 była odlewana z żeliwa (szara drobnoziarnista surówka o składzie: Si: 2,3 – 3%, Mn: 0,8 – 1%, P: 0,3 – 0,4%, S: 0,02 – 0,05%) i posiadała nacięcia ułatwiające fragmentację (pole rażenia do około 100 m). Granaty uzbrajano w zapalnik samoczynny czasowy wz.GR 31, który posiadał podwójną iglicę i dwie spłonki zapalające. Skorupa granatu wz.33, w odróżnieniu od skorupy wz.24 posiadała otwór z gwintem o większej średnicy, przystosowany do wkręcenia aluminiowej tulei (osłony spłonki pobudzającej zapalnika). Jej zadaniem było szczelne zamknięcie skorupy – ochrona przed wilgocią i zabezpieczenie materiału wybuchowego.

Skorupy granatów wz.24 i wz.33 elaborowano m.in. trotylem, szedytem lub zmielonym prochem nitroglicerynowym^[1].

Produkcja

Na przestrzeni lat okresu międzywojennego organy takie jak: Departament III Artylerii i Uzbrojenia (późn. Departament Uzbrojenia) Ministerstwa Spraw Wojskowych – Wydział IV Amunicji, Wojskowy Zakład Zaopatrzenia Uzbrojenia (od 1.10.1932 r. Kierownictwo Zaopatrzenia Uzbrojenia) zawiązywały umowy z firmami prywatnymi (fabryki maszyn rolniczych, narzędzi i z odlewniami) na wykonywanie żeliwnych skorup granatów obronnych. Skorupy pakowano do transportowych skrzyń drewnianych, które plombowano (plomba z godłem państwowym i cechą rzeczoznawcy) i odsyłano, zgodnie z wytycznymi zawartymi w umowie do odpowiednich wytwórni wojskowych (m.in. Warsztaty Amunicji Specjalnej, fort Piłsudskiego, Warszawa) gdzie zajmowano się finalnym wykonaniem granatów – wypełnieniem skorup materiałami wybuchowymi. Skorupy malowano ostatecznie farbą asfaltową lub farbą ochronną (khaki). Gotowe granaty (bez zapalników) pakowano po 24 szt. do drewnianych skrzyń transportowych.

Poniżej znajduje się zestawienie znaków producentów skorup granatów obronnych wz.1924 i wz.1933, które zostało wykonane na podstawie zachowanych egzemplarzy skorup:^[2]

• 
  1. "J. John" (znak fabryczny) [wz.24]
• 
  2. "Stąporków" (znak fabryczny) [wz.24 i wz.33]
• 
  3. "Starachowice" (znak fabryczny) [wz.24]
• 
  4. "Borek" [wz.24 i wz.33]
• 
  5. "W. Klimek" [wz.33]
• 
  6. "Białogon" [wz.33]
• 
  7. "W", pkt. 7-9, prawdopodobnie "St. Weigt" [wz.24 i wz.33]
• 
  8. "W." (jak w pkt. 7 i 9) [wz.24]
• 
  9. "W" (jak w pkt. 7 i 8)
• 
  10. "W" (czcionka odmienna od sygnatur z pkt. 7-9)
• 
  11. "W." w okręgu. Wysoka częstotliwość występowania na skorupach wz.33 może sugerować firmę "M. Wolski".
• 
  12. W zachowanych archiwaliach występuje tylko jedna firma z literami M i S w nazwie: "Müller i Seidel". [wz.33]
• 
  13. ? [wz.24 i wz.33]
• 
  14. Być może "Dźwignia", trójkąt jako symbol punktu podparcia [?]. [wz.24]

rys. 7. Gros zamówień i wysoka częstotliwość występowania skorup z tą sygnaturą może sugerować firmę "St. Weigt".

rys. 9. Na sąsiedniej kostce dodatkowy znak (rys. wg egzemplarza granatu pochodzącego z partii eksportowej do Hiszpanii).

rys. 10. Prawdopodobnie "St. Weigt" – częste występowanie na skorupach wz.33.

Przypisy

Linki zewnętrzne

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

• Granat obronny wz.33 na zabytki-techniki.org.pl