Wijnantshof

Wijnantshof
Locatie	Houthem
Algemeen
Bouwmateriaal	baksteen, mergel
Gebouwd in	16e eeuw
Herbouwd in	1685/1815/eind 19e eeuw
Monumentale status	rijksmonument
Monumentnummer	36805
De 17e-eeuwse zuidgevel.

De Wijnandtshof, Wijnandshof of Huize Gurtsenich is een landhuis in het Nederlandse dorp Houthem, provincie Limburg. Het huis is een rijksmonument.

Geschiedenis

Het goed Gurtsenich was een leen van het Land van Valkenburg. De eerste vermelding dateert uit 1381: Wijnand van Masschereel werd in het Valkenburgse leenregister genoemd als de leenman van Gurtsenich. Het goed bestond toen uit 45 bunders grond en een hoeve.

Door het opsplitsen van het leengoed was er in 1648 nog maar 16 bunders land over. Op de kern van het leengoed was in de 16e eeuw een landhuis gebouwd dat in de 17e eeuw in eigendom was van de familie Wijnands. Petronella Maria Wijnands trouwde in 1682 met Paul Graven, die hoogdrossaard en burggraaf van Valkenburg was. Hun dochter Isabella overleed in 1771 en haar erfgenamen verkochten het huis aan Frans Johan van der Vrecken, schepen in Maastricht. Zijn zoon Paul Matthias liet in 1815 een verbouwing aan het huis uitvoeren. Paul Matthias overleed in 1868 en liet het landhuis na aan Emile Nève, de neef van zijn echtgenote. Emile liet het landhuis uitbreiden. De familie Nève behield de Wijnantshof tot in de 20e eeuw.

Na de Tweede Wereldoorlog werd het huis bewoond door de familie Langendijk. Sinds eind 20e eeuw is het huis de woonplek van kunstenaar Frits van der Zander.^[1]

Beschrijving

In de middeleeuwen was Gurtsenich een boerenhoeve. Pas in de 16e eeuw werd een landhuis gebouwd, dat eind 17e eeuw werd verbouwd of herbouwd. De huidige Wijnantshof bestaat uit twee delen: aan de westzijde bevindt zich het woonhuis, aan de oostzijde staan de dienstgebouwen. De noordelijke muur bevat de toegangspoort en sluit het complex aan de staatzijde af.

Het woonhuis is een rechthoekig gebouw van twee bouwlagen hoog. Het leistenen zadeldak heeft aan weerszijden trapgevels. De muren zijn opgetrokken in baksteen en mergel. De oudste delen van het woonhuis zijn de zuidelijke trapgevel en de muren met speklagen: de muurankers hier geven het jaartal 1685 aan, dat verwijst naar een grootschalige verbouwing van het bestaande huis of volledige nieuwbouw door het echtpaar Graven-Wijnands. Het noordelijke gedeelte, tot aan de straat, is eind 19e eeuw door Emile Nève toegevoegd aan het oude woonhuis. Deze nieuwbouw is in neorenaissaincestijl opgetrokken en sluit volledig aan op het 17e-eeuwse gedeelte. Oorspronkelijk lag op de plek van de nieuwbouw een lagere vleugel die deel uitmaakte van een dienstgebouw. Van dat dienstgebouw zijn alleen een poort en een muur overgebleven. Deze poort is waarschijnlijk door Paul Matthias van der Vrecken in 1815 aangebracht.

Aan de zuidzijde van het complex bevindt zich een omsloten tuin met bakstenen tuinpaviljoens die zijn voorzien van speklagen, pilasters en frontons. Het geheel werd afgesloten door vijvers, die echter grotendeels zijn dichtgegroeid. De lanen naar de lager gelegen Geul zijn verdwenen.

Afbeeldingen

• 
  De Wijnantshof in 1993.
• 
  De Wijnantshof is het L-vormige gebouw aan de Straatweg. De tuin met halfronde vijvers en laan richting de Geul ligt aan de zuidzijde van het huis.
• 
  De toegangspoort.
• 
  Het 19e-eeuwde gedeelte van het woonhuis.

Zie de categorie Wijnantshof, Houthem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.