Behorlegi

Behorlegi
Nafarroa Beherea, Euskal Herria
Behorlegi herria, eta atzean izen bereko mendia
Bandera Armarria
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Nafarroa Beherea
Eskualdea	Garazi
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Baiona
Kantonamendua	Euskal Mendialdea
Izen ofiziala	Béhorléguy
Auzapeza (2014-2026)	Pascal Néguelouart (independente)
Posta kodea	64220
INSEE kodea	64107
Herritarra	behorlegitar
Kokapena
Koordenatuak	43°07′43″N 1°07′07″W / 43.1286°N 1.1186°W / 43.1286; -1.1186
Azalera	20,58 km2
Garaiera	299-1267 metro
Distantzia	13,1 km (Donibane Garazitik)
Demografia
Biztanleria	73 (2018:  0)
Dentsitatea	3,64 biztanle/km²
Zahartzea[1]	% 12,98
Ugalkortasuna[1]	‰ 37,69
Ekonomia
Jarduera[1]	% 73,81 (2011)
Desberdintasuna[1]	% 7,27 (2011)
Langabezia[1]	% 0 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 79,17 (2010)
Erabilera	% 54,82 (2011)

Behorlegi^[2][a] Euskal Herriko udalerri bat da, Nafarroa Beherea lurraldean kokatuta. Garazi eskualdean dago, Donibane Garazi hiriburutik 13,1 kilometrora. Altuera 299 eta 1 267 metro artekoa da, eta 20,58 km²-ko azalera hartzen du. 2018. urtean 73 biztanle zituen.

Bertako biztanleak behorlegitarrak dira.

Hergarai ibarreko hiriburua da.

Izena

Behorlegi beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

• frantsesez: Béhorléguy ("behorlegí" ahoskatua)^[3]

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:

• Beorrleguy (1284)^[4]
• Behorleguy (1284)^[4]
• Beorrlegui (1614)^[4]
• Beorlegui (1614)^[4]
• Vehorlegui (1614)^[4]
• Notre-Dame de Béhorléguy (XVII. mendea)^[5]

Etimologia

Jean-Baptiste Orpustanek dio Behorlegi toponimoa behor eta egi (kokapena adierazten duen atzizkia), hau da, "behorretako tokia", hitzek osatzen dutela.^[6]

Geografia

Behorlegi Hergarai ibarran dago.

Mugakideak

	Lekunberri	Hozta	Donaixti-Ibarre
			Altzürükü
		Behorlegi
	Mendibe		Altzai-Altzabeheti-Zunharreta

Ingurune naturala

Herritik gertu, Zuberoako bidean, Behorlegi mendia (1 265 m) dago, euskal mendizaletasunaren ikonoetako bat. Hegoaldeko mendizaleek "Iparraldeko Txindokia" deitzen diote. Erraldoi eder honek Hergarai ibarrak menperatzen ditu, eta Arbailako mendikatearen tontorretako bat da.

Etxeak eta auzoak

• Herria
• Intxazindaga
• Ihidoia
• Urondoa
• Lekunberrikoborda
• Etxebarnea
• Etxeparea
• Lekunaga
• Etxeberriborda
• Elhorta
• Landerreko Etxola
• Iphastoloko Etxola

Historia

Hergarai ibarra, Behorlegi buru zuela, 1391n Karlos III.a Nobleak, Nafarroako erregeak, baronia bihurtu zuen, Lurdako gazteluko gobernaria zen Joanes Biarnokoaren alde, erregearen arreba batekin ezkondu zena.

Demografia

Ekonomia

Udalerriko ekonomiaren oinarria laborantza da.

Politika

Auzapezak

Erakunde publikoak

2017ko urtarrilaren 1era arte, Arnegi Garazi-Baigorri herri elkargoaren kide zen. Une horretatik aurrera, sortu berria zen Euskal Hirigune Elkargoaren parte izatera pasa zen.^[7]

Garraioa

Hergarai Bizik eskatutako Garraio Solidarioa zerbitzu presta dio udalerrian.^[8]

Euskara

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Garazi eskualdeko herri guztiak sailkatu zituen, Arnegi izan ezik, ekialdeko behe-nafarrera euskalkian, Amiküze eta Oztibarre eskualdetan hitz egiten zena.^[9]

Koldo Zuazok, 2010ean, Behorlegik nafar-lapurtera euskalkian sailkatu zituen.^[10]

Ondasun nabarmenak

• Jasokuntzeko eliza

Behorlegitar ospetsuak

• Mañex Zubiat (1848-1924), bertsolaria.
• Mattin Lerissa (1999), abeslaria.

Irudiak

• 
  Herriko sarrera
• 
  Sansalbatore kapera
• 
  Jasokuntzeko eliza
• 
  Baserria
• 
  Hilerria
• 
  Behorlegiko eliza eta mendia

Oharrak

1. ↑ /behoʁ̞leɣi/ ahoskatua (laguntza)

Erreferentziak

Ikus, gainera

• Garazi
• Nafarroa Beherea

Kanpo estekak

• Datuak: Q317341
• Multimedia: Béhorléguy / Q317341
• Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Behorlegi