Rodeo

Rodeo
Đặc điểm
Một chú ngựa tại Calgary Stampede
Cơ quan quản lý cao nhất	Professional Rodeo Cowboys Association
Thi đấu lần đầu	1869
Giới tính hỗn hợp	Có
Hình thức	Trong nhà hoặc ngoài trời

Rodeo (/ˈroʊdiːoʊ/ hay /roʊˈdeɪ.oʊ/) là một môn thể thao phát sinh từ các hoạt động chăn nuôi gia súc ở Tây Ban Nha, México, và sau này ở Trung Mỹ, Nam Mỹ, Hoa Kỳ, Canada, Úc và New Zealand. Môn thể thao này dựa theo các kỹ năng cần thiết của một vaquero hoặc cao bồi. Rodeo sử dụng ngựa và các loài gia súc khác nhằm thử thách kỹ năng của các cao bồi. Rodeo chuyên nghiệp ở Mỹ chủ yếu bao gồm các nội dung sau: tie-down roping, team roping, steer wrestling, saddle bronc riding, bareback bronc riding, bull riding và barrel racing. Các nội dung được chia thành hai loại: rough stock và tính giờ. Ngoài gia còn có các nội dung breakaway roping, goat tying, hoặc pole bending.

Rodeo là môn thể thao chính thức cấp tiểu bang của Wyoming, South Dakota, và Texas. Hình ảnh "Bucking Horse and Rider" là thương hiệu được đăng ký bảo hộ cấp liên bang và tiểu bang của Wyoming.^[1]

Tại Hoa Kỳ, rodeo chuyên nghiệp do Professional Rodeo Cowboys Association (PRCA) và Women's Professional Rodeo Association (WPRA) quản lý. Mùa giải rodeo truyền thống kéo dài từ mùa xuân tới thu, còn mùa giải rodeo hiện đại kéo dài hơn, và kết thức bằng PRCA National Finals Rodeo (NFR) ở Las Vegas, Nevada, vào tháng 12.

Rodeo bị những người ủng hộ quyền động vật và phúc lợi động vật lên án vì cho rằng môn thể thao này ngược đãi động vật. Ngành công nghiệp rodeo của Mỹ đã có những nỗ lực cải thiện việc chăm sóc và bảo vệ nghiêm ngặt các loài động vật được sử dụng. Tuy vậy nhiều tổ chức phúc lợi động vật Hoa Kỳ và Canadavaaxn ra sức phản đối rodeo. Một số chính quyền tiểu bang và địa phương ở Bắc Mỹ đã cấm hoặc hạn chế rodeo, một số nội dung rodeo, hoặc một số loại trang thiết bị. Rodeo còn bị cấm tại Vương quốc Anh và Hà Lan,^[2] trong khi một số quốc gia châu Âu hạn chế một số nội dung.

Từ nguyên

"Rodeo" là một từ tiếng Tây Ban Nha ([roˈðe.o]), nghĩa là "bao vây." Từ này lấy gốc từ rodear, nghĩa là "bao quanh" hay "đi vòng quanh," được sử dụng để chỉ "chuồng súc vật tại hội chợ hay chợ," bắt nguồn từ rota hoặc rotare trong tiếng Latinh, nghĩa là đi vòng quanh.^[3]^[4]

Tại châu Mỹ thuộc Tây Ban Nha, rodeo là quá trình được vaquero sử dụng để lùa gia súc với nhiều mục đích như đưa chúng ra đồng, phân chia gia súc của các ông chủ khác nhau, hoặc quây gia súc để chuẩn bị làm thịt (matanza).

Môn thể thao liên quan

Đấu bò
Campdrafting
Charreada
Rodeo Chile
Cutting (thể thao)
O-Mok-See hay Gymkhana
Cưỡi bò nhỏ
Ranch sorting
Reining
Team penning

Xem thêm

Buckle bunny
Charreada
Rodeo Chile
Rodeo Úc
Cao bồi
Nhà thờ cao bồi
Mũ cao bồi
Cưỡi ngựa
Rodeo của người da đỏ
Jineteada gaucha
Chú hề rodeo
Cưỡi ngựa kiểu phương Tây

Tham khảo

^ General Wyoming Information http://www.netstate.com/states/symb/wy_symb.htm
^ Rodeo: animal abuse for the sake of entertainment, Vancouver Humane Society
^ “Dictionary.com: rodeo”. Dictionary.reference.com.
^ “Royal Spanish Academy Online Dictionary: rodeo”. Buscon.rae.es.

Nguồn

Allen, Michael (1998). Rodeo Cowboys in the North American Imagination. Reno: Nhà xuất bản Đại học Nevada. ISBN 9780874173154.^{[liên kết hỏng]}
Armstrong, Susan Jean; Botzler, Richard George (2003). The Animal Ethics Reader. Luân Đôn: Routledge. ISBN 9780415275880.
Broyles, Janell (2006). Barrel Racing. Thành phố New York: The Rosen Publishing Group. tr. 4. ISBN 9781404205437.
Candelaria, Cordelia; García, Peter J.; Aldama, Arturo J. (2004). Encyclopedia of Latino Popular Culture. Westport: Greenwood Publishing Group. ISBN 9780313332104.
Chisholm, Alec H. biên tập (1963). “Bushmen's Carnivals”. The Australian Encyclopaedia. 2. Sydney: Halstead Press. tr. 213. |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
Curnutt, Jordan (2001). Animals and the Law: A Sourcebook. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. ISBN 9781576071472.
Evans, James Warren (2001). Horses: A Guide to Selection, Care, and Enjoyment. Thành phố New York: W. H. Freeman and Company. tr. 476. ISBN 9780716742555.
Groves, Melody (2006). Ropes, Reins, and Rawhide: All About Rodeo. Albuquerque, New Mexico: University of New Mexico Press. ISBN 9780826338228.
Kirsch, George B.; Harris, Othello; Elaine Nolte, Claire (2000). Rodeo. Encyclopedia of Ethnicity and Sports in the United States. Westport, CT: Greenwood Publishing Group. tr. 390. ISBN 9780313299117.
Harris, Moira C. (2007). Rodeo and Western Riding. Edison, New Jersey: Chartwell Books. ISBN 9780785822011.
Lawrence, Elizabeth Atwood (1984). Rodeo: An Anthropologist Looks at the Wild and the Tame. Chicago: Nhà xuất bản Đại học Chicago. ISBN 9780226469553.
Martin, Desmond (1959). Australia Astride. Sydney: Angus and Robertson. OCLC 155832392.
Miller, Robert M.; Lamb, Richard A. (2005). Revolution in Horsemanship. Guilford, CT: Lyons Press. ISBN 9781592283873.
Shaw, John Henry (1984). Roughriding. Collins Australian Encyclopedia. Sydney: William Collins. ISBN 9780002173155.
Slatta, Richard W. (1994). Cowboys of the Americas. New Haven, Connecticut: Yale University Press. ISBN 9780300056716.
Strickland, Charlene (1998). Competing in Western Shows & Events. Pownal, VT: Storey Books. ISBN 9781580170314.
Westermeier, Clifford P. (1947). Man, Beast, Dust: The Story of Rodeo. Lincoln, Nebraska: University of Nebraska Press. ISBN 9780803247437.
“Animals Used for Entertainment: Rodeo”. Những người tranh đấu cho sự đối xử có đạo đức với động vật. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2009.
“Liberal Leader Kevin Taft loses legacy bid to have rodeo declared Alberta's official sport”. Get Growing for Business. Truy cập ngày 2 tháng 4 năm 2009.^{[liên kết hỏng]}
“Rodeo: Animal Abuse for the Sake of Entertainment”. Vancouver Humane Society. Truy cập ngày 2 tháng 4 năm 2009.
“Welfare of animals are integral part of professional rodeos”. Journal of American Veterinary Medical Association. American Veterinary Medical Association. ngày 15 tháng 1 năm 2001.