Âm vị học tiếng Anh

Âm vị học tiếng Anh là một ngành nghiên cứu về âm vị (hệ thống phát âm) trong Anh ngữ. Cũng giống các ngôn ngữ khác, tiếng Anh đã thay đổi rất nhiều ở cả phần phát âm và ngữ nghĩa xưa và nay, ở khu vực này và khu vực khác. Những khác biệt này rất dễ nhận ra, vì tiếng Anh được dùng phổ biến khắp thế giới. Tiếng Anh là ngôn ngữ chính của các nước lớn như Australia, Canada, phần lớn vùng Caribbe, Ireland, New Zealand, Vương quốc Anh và Mỹ. Ngoài ra, còn là ngôn ngữ thứ hai ở Nam Phi và Ấn Độ.

Âm tiết

Số âm tiết cũng thay đổi tuỳ địa phương, làm cho hệ thống âm tiết tiếng Anh khá rộng. Trích dẫn cuốn từ điển Longman của John C. Wells, nếu ta dùng hệ thống phiên âm quốc tế thì chỉ có 24 phụ âm (đơn, đôi và đa) và 23 nguyên âm chính dùng trong phát âm, cộng thêm 2 phụ âm và 4 nguyên âm mượn từ tiếng khác. Xét tiếng Anh dành cho người Mỹ]], chúng ta có 25 phụ âm và 19 nguyên âm, kèm theo 1 phụ âm và 19 nguyên âm mượn tiếng khác. Trong quyển Từ điển di sản tiếng Anh của người Mỹ, người ta đếm có 25 phụ âm và 18 nguyên âm (tính luôn chữ r: đọc /ər/ – cách đọc như chữ /ə/ nhưng kéo rất dài và thêm âm /r/ ở cuối) [1].

Phụ âm

Bảng dưới đây mô tả cách đọc của các vùng sử dụng tiếng Anh. Khi phụ âm gồm hai chữ thì gọi là phụ âm kép, âm mạnh đứng bên trái và âm nhẹ đứng bên phải ô:

1. Âm mũi và bán nguyên âm vẫn có thể đọc được khi không nhấn.
2. Âm cong lưỡi (Palato-alveolars) luôn dùng môi khi đọc.
3. Những âm câm vùng vòm mềm kèm theo thổi gió và những âm câm vòm mềm rung mạnh là âm địa phương, dùng ở phần lớn các khu vực dùng tiếng Anh theo cách của người Scotland, sau đó du nhập vào tiếng Anh của người Nam Mỹ và chính thức có mặt trong tiếng Anh của người Scotland. Những địa phương khác, những từ này được phát âm là /k/ và /w/.
4. Tuỳ vùng địa lý, mà âm /r/ có thể đọc bằng cách dùng lưỡi chạm răng trên, hay postalveolar, rung mạnh lưỡi hay dùng cả môi và răng.
5. /l/ được đọc mềm khi đứng cuối của từ.
6. Chú thích:

• Vòm mềm: Phần mềm của vòm họng trên, nằm sâu bên trong.
• Vòm cứng: Phần cứng của vòng họng trên, nằm trên cùng (phần xương).
• Đẩy gió: Dùng phần môi ngậm chặt, sau đó mở rộng nhanh để đọc
• Thổi gió: Tạo làn hơi đi vòng qua vùng nướu.
• Thổi mạnh: Bao gồm cả thổi gió và đẩy gió.

Dấu nhấn

Phát âm trong lịch sử

Chú thích

Sách tham khảo

• Chomsky, Noam; Halle, Morris (1968), The sound pattern of English, New York: Harper & Row
• Clements, G.N.; Keyser, S. (1983), CV phonology: A generative theory of the syllable, Cambridge, MA: MIT press
• Crystal, David (1969), Prosodic systems and intonation in English, Cambridge: Cambridge University Press
• Fudge, Erik C. (1984), English word-stress, London: Allen and Unwin
• Gimson, A. C. (1962), An introduction to the pronunciation of English, London: Edward Arnold
• Halliday, M. A. K. (1970), A course in spoken English: Intonation, London: Oxford University Press
• Kingdon, Roger (1958), The groundwork of English intonation, London: Longman
• Ladefoged, Peter (2001), A Course in Phonetics (ấn bản 4), Fort Worth: Harcourt College Publishers, ISBN 0-15-507319-2
• O'connor, J. D.; Arnold, Gordon Frederick (1961), Intonation of colloquial English, London: Longman
• Pike, Kenneth Lee (1945), The intonation of American English, Ann Arbor: University of Michigan Press Đã bỏ qua văn bản “authorlink-Kenneth Lee Pike” (trợ giúp)
• Read, Charles (1986), Children's Creative Spelling, Routledge, ISBN 0710098022
• Roach, Peter (2000), English Phonetics and Phonology: a Practical Course, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0521786134
• Roach, Peter (2004), “British English: Received Pronunciation”, Journal of the International Phonetic Association, 34 (2): 239–245
• Roca, Iggy; Johnson, Wyn (1999), A Course in Phonology, Blackwell Publishing
• Trager, George L.; Smith, Henry Lee (1951), An outline of English structure, Norman, OK: Battenburg Press
• Wells, John C. (1990), "Syllabification and allophony", Viết tại London, in Ramsaran, Susan, Studies in the Pronunciation of English: A Commemorative Volume in Honour of A. C. Gimson, Routledge, 76-86, <http://www.phon.ucl.ac.uk/home/wells/syllabif.htm>

Liên kết ngoài

• Vowel Sounds^{[liên kết hỏng]}
• English Pronunciation^{[liên kết hỏng]}
• Howjsay Enter a word to hear it spoken. About 100,000 words in British English with alternative pronunciations.
• The sounds of English and the International Phonetic Alphabet (www.antimoon.com). Includes mp3 audio samples of all the English phonemes.
• The Chaos by Gerard Nolst Trenité. A poem first published in an appendix to the 4th edition of the Dutchman's schoolbook "Drop Your Foreign Accent: engelsche uitspraakoefeningen" (Haarlem: H D Tjeenk Willink & Zoon. The first version of the poem was entitled De Chaos, gave words with problematic spellings in italics, but had only 146 lines. Later versions contain about 800 of the worst irregularities in English spelling and pronunciation.

Bản mẫu:Language phonologies