Santurî Ethem Bey
| Santurî Ethem Bey | |
|---|---|
| Doğum | 1855 Fatih, İstanbul, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 14 Eylül 1926 (71 yaşında) Beykoz, İstanbul, Türkiye |
| Tarzlar | Klasik Türk müziği |
| Çalgılar | Santur |
Santurî Ethem Bey (1855 – 14 Eylül 1926) Santur müziğinin son dönem Osmanlı döneminin en önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen Türk bestekâr.
Hayatı
Ethem Bey, 1855 yılında Beyazıt'ta doğdu.[1][2] Babası Kaptan Ali Bey, İkinci Mahmud döneminde yeniçerilik yapmış, yeniçeri ocağının kaldırılması sırasında annesi Fatma Hanım'ın da yardımıyla tavan arasında saklanmış, sonra bir gemide kaptanlık yapmıştır.[1] Burada gösterdiği başarılar sonucunda padişah kendisine Mekteb-i Sultani karşısında bir bina hediye etmiştir.[1]
Musikiye ilgisi küçük yaşlarda başlayan Ethem Bey, Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi’ni bitirdikten sonra müzik eğitimine Enderûn'da başladı.[1][3] Keman çalmayı istemesine rağmen santur çalmaya yönlendirildi.[1] İlk musiki bilgisini Hacı Arif Bey ve Müezzinbaşı Rifat Bey gibi ünlü hocalardan aldı.[2][3] Maliyede miras memuru olarak çalışmaya başlayan Ethem Bey, bir taraftan da mûsikî derslerine devam etti.[1] 25 yaşındayken Sabiha Hanım'la evlendi ve bu evlilikten dört yıl ara ile Mehmet Ali ve Münir adında iki oğlu dünyaya geldi.[1]
1871 yılında Firuzağa'da dershane açarak öğrenci yetiştirmeye başladı.[3] Aynı görevi 1908-1913 yılları arasında Dar-ül Musiki-i Osmani’de yaptı. 1911'de Göksu'daki yalısı bir su baskınında hasar gördü. Bu baskında bestekârın notaya alınmış birçok eseri, önemli nota koleksiyonları, şâir Enderunlu Vâsıf Efendi’nin el yazısı olan divânı kayboldu.[1] Daha sonra hafızasında yer alan musikî eserlerini yeniden yazmaya başladı. Birkaç yıl sonra büyük oğlu Mehmet Ali, Diyale Muharebesi’nde öldü.[1] Oğlunun vefatının ardından sağ tarafına felç vuran Ethem Bey, hayatının sonuna kadar felçli yaşadı.[2]
Santurî Ethem Bey, 14 Eylül 1926'da odasında yanan mangaldan sıçrayan ateşle yorganının tutuşması sonucunda yanarak öldü.[1][2] Cenazesinde sadece yedi kişinin yer aldığı Ethem Bey, Anadoluhisarı'ndaki Göksu Mezarlığı’na defnedildi.[1][2]
Ethem Bey, birçok makamdan 400'e yakın eser vermiştir.[3] En bilinen eserleri Şehnaz ve Sultaniyegah longalarıdır.[3] Bir diğer eseri ise sultanîyegâh makamındaki Güller açmış bülbül olmuş bîkarar adlı eserdir.
Popüler kültürde
Kartal Tibet'in yönettiği 1976 yapımı Tosun Paşa filminde, Ethem Bey'in şehnaz makamındaki ve longa formundaki eseri kullanılmıştır.[1]
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l Eryılmaz, Orhan (12 Aralık 2013). "SANTÛRÎ ETHEM BEY" (PDF). Kubbealti.org.tr. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2013.
- ^ a b c d e İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (Ekim 2019). Hoş Sadâ: Son Asır Türk Musikişinasları. İstanbul: Ketebe Yayınları. ss. sayfa 288.
- ^ a b c d e Özcan, Nuri. "Santurî Ethem Bey". islamansiklopedisi.org.tr. 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2013.
