Baz
Baz, suda iyonlaştıklarında ortama OH− (hidroksit) iyonu ve elektron çifti verebilen maddelerdir. Bazlar da, asitler gibi tehlikeli maddelerdir. Suda iyonlaştıklarında hidroksit (OH−) iyonu derişimini arttıran maddelere baz denir. Bilinen en güçlü baz Sezyum hidroksittir (CsOH).
Bazı bazların sulu çözeltilerinde iyonlarına ayrışması yukarıdaki gibidir. Fakat amonyak (NH3) hidroksit iyonu bulundurmamasına rağmen bazik özellik gösterir. Çünkü sulu çözeltisinde OH− iyonları derişiminin artışına sebep olur:
- NH3 + H2O → NH4+ + OH−
- Bazlar ele kayganlık hissi verir. Kuvvetli bazlar yakıcı ve tahriş edici özelliktedir. Bazlar acı tattadır. Fakat bazı bazlar korozif ve/veya zehirli olabildiğinden tadına bakılması önerilmez.
- Bazlar, turnusol kâğıdı gibi pH indikatörleri ile ayırt edilebilir. Örneğin, bazlar kırmızı turnusol kâğıdını maviye çevirir. Bundan başka bazlar Fenolftalein çözeltisi yardımıyla da ayırt edilebilir. Baz içine Fenolftalein çözeltisi damlatıldığında baz pembe renk alır. Fenolftalein asit içine konulduğunda asitin rengini değiştirmez. Bazlar da asitler gibi suda iyonlarına ayrıştıkları için elektrik akımını iletir.
- NaOH ve KOH kuvvetli bazlardır. Kuvvetli bazlar metallere ve dokulara aşındırıcı etki yapar. Amonyağın buharı göze, burna ve solunum yoluna zarar verir.
Kullanım alanları
Sodyum hidroksit (NaOH) sabun yapımında kullanılır. Potasyum hidroksit ise Arap sabunu yapımında kullanılır.
Amonyaklı sıvı maddeler, yağ ve kireç sökücü olarak ev temizleyicilerinde kullanılır.
Yemek sodası olarak bilinen kabartma tozu, bir çeşit baz olan sodyum bikarbonat içerir. Kireç suyu bir çeşit bazdır.
Genel özellikleri
- Suda iyonlaşabilirler.
- Tatları acıdır.
- Ele kayganlık hissi verir.
- Turnusol kağıdını kırmızı renkten mavi renge çevirirler.
- Amfoter metallerle H2 gazı açığa çıkarırlar.
- pH değeri 7'den büyüktür.
- Suda çözündüklerinde elektrik akımını iletirler.
- Suda iyonlaştıklarında OH-(hidroksit) iyonu derişimini arttıran maddelerdir.
- Asitler ile tepkimeye girdiklerinde tuz ve su oluşturur.
- Cam ve porselen maddeler üzerinde matlaştırıcı ve aşındırıcı etkisi vardır.
Bazların özellikleri
- Sodyum hidroksit (NaOH): Sabun, lavabo açıcı.
- Potasyum hidroksit (KOH): Arap sabunu, sıvı sabun, şampuan.
- Kalsiyum hidroksit [Ca(OH)2]: Sıva ve harç.
- Alüminyum hidroksit Al(OH)3: Deodorantlar.
- Magnezyum hidroksit Mg(OH)2: Antiasit.
- Amonyak NH3: Ev temizlik malzemesi, gübre, patlayıcı madde.(Zayıf bazdır)
- Lityum Hidroksit LiOH:Pil,Seramik,Cam
- Baryum Hidroksit Ba(OH)2: İnşaat malzemeleri.
