Zulu (film)

22. 1. 1964 (1964-01-22) (London)

Trajanje139 min.Zemlja

Ujedinjeno Kraljevstvo
Sjedinjene Države^[1]

JezikengleskiBudžet3,500.000 US$^[2]Bruto prihod8 mil. $ (SAD)^[3]

Zulu je britansko-američki ratni film snimljen 1964. godine, snimljen u režiji Cyja Enfielda, poznat kao jedno od najpopularnijih i najuticajnih ostvarenja žanra, kao i po tome što se navodi kao jedno od klasičnih ostvarenja britanske kinematografije.

Radnja se događa u Južnoj Africi za vrijeme Anglo-Zulu rata, odnosno započinje 22. januara 1879. godine, kada mala pozadinska jedinica britanskih trupa u misionarskoj stanici Rorke's Drift dobije obavijest o tome kako su Zului zbrisali njihovu matičnu formaciju u bitci kod Isandlwane, odnosno kako su oni sami meta sljedećeg napada. Protagonisti, koje tumače Stanley Baker i Michael Caine, su inženjerijski oficir John Chard i pješadijski oficir John Chard koji donose odluku da brane stanicu pred nadmoćnim i nemilosrdnim neprijateljem.

Zulu je velikim dijelom nastao na poticaj glumca Stanleya Bakera, koji se odlučio baciti u producentske vode, a jedan od motiva je bilo odati priznanje pripadnicima britanske 24. pukovnije koji su tradicionalno bili Bakerovi velški sunarodnjaci (Richard Burton, također Velšanin, nakratko služi kao narator na samom početku filma). U filmu se, za tadašnje standarde, prilično inzistiralo na autentičnosti, pa je najveći dio scena sniman u Južnoj Africi. Tamo su producenti surađivali sa Zuluima, uključujući i njihovog poglavicu Mangosuthu Buthelezija, koji je u filmu tumačio vlastitog pradjeda, kralja Cethswaya. Film se u svojim osnovama držao historijskih činjenica, mada ih je u nekim detaljima izmijenio kako bi se dobile više drame. U tome je najdrastičniji bio tretman redova Henryja Hooka, koga je tumačio James Booth - dok je u stvarnosti bio primjeran vojnik, u filmu je prikazan kao pijanica i lijenčina, koji tek u posljednjem trenutku postaje junak; zbog toga je njegova, tada još uvijek živa, kćer bijesno napustila londonsku premijeru.

Reakcije publike i kritike su, međutim, bile uglavnom pozitivne. Zulu je doživio izuzetan uspjeh, a to se najviše odrazilo na tada još uvijek relativno nepoznatog Michaela Cainea, čija je uloga ciničnog i oholog Gonvillea Bromheada ostavila tako dobar dojam da je već sljedeće godine postao protagonist špijunskog trilera The Ipcress File, odnosno postao prava zvijezda. Petnaest godina kasnije je snimljen, sa daleko većim budžetom i zvijezdama, snimljen svojevrsni prequel pod naslovom Zulu Dawn (koji prikazuje britanski poraz kod Isandlwane), ali on nije postigao uspjeh. Zulu je, sa druge strane, ostavio snažan dojam na brojne sineaste; među njima se ističu Ridley Scott, koji ga je koristio kao inspiraciju za scene bitke u Gladijatoru, a još više Peter Jackson koji je prikaz Bitke kod Hornburga u svom fantasy epu The Lord of the Rings: The Two Towers modelirao upravo prema scenama iz Zulua.

Uloge

Stanley Baker ... poručnik John Chard
Michael Caine ... poručnik Gonville Bromhead
Jack Hawkins ... Velečasni Otto Witt, švedski misionar sa sjedištem u Rorke's Driftu
Ulla Jacobsson ... Margareta Witt
Poglavica Mangosuthu Buthelezi ... Kralj Cetshwayo, (praunuk lika koga je tumačio u filmu)
James Booth ... redov Henry Hook (opisan kao "kradljivac, kukavica i kasarnski advokat""
Nigel Green ... Zastavni narednik Frank Bourne
Ivor Emmanuel ... redov Owen, velški bariton i vođa četnog zbora (njegov lik na kraju potakne drugove da zapjevaju Men of Harlech)
Paul Daneman ... narednik Maxfield
Glynn Edwards ... kaplar William Allen, prikazan kao primjeran vojnik
Neil McCarthy ... redov Thomas
David Kernan ... redov Frederick Hitch
Gary Bond ... redov Cole
Peter Gill ... Redov 612 John Williams
Patrick Magee ... Major-kirurg James Henry Reynolds, prezaposleni ljekar
Richard Davies ... Redov 593 William Jones
Denys Graham ... Redov 716 Robert Jones
Dickie Owen ... Kaplar Christian Schiess, hospitalizirani švicarski kaplar u Natalskom domorodačkom kontingentu
Gert Van den Bergh ... Poručnik Josef Adendorff, afrikanerski oficiar u Natalskom domorodačkom kontingentu, preživio bitku kod Isandhlwane
Dennis Folbigge ... Intendant James Langley Dalton
Larry Taylor ... Hughes

Izvori

↑ „Zulu (1963)”. British Film Institute. Arhivirano iz originala na datum 2014-08-09. Pristupljeno 28. VII 2014.
↑ Howard Thompson, 'STANLEY BAKER: PERIPATETIC ACTOR-PRODUCER: GENESIS PROVINCIAL DEBUT', New York Times (1923-Current file) [New York, NY] 1 September 1963: X5.
↑ Film giants step into finance The Observer (1901- 2003) [London (UK)] 19 Apr 1964: 8.