24. 11.

24. novembra/studenog (24. 11.) je 328. dan godine po gregorijanskom kalendaru (329. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 37 dana.

Događaji

• 1572. — Umro škotski protestantski reformator Džon Noks, slijedbenik Kalvina, osnivač Škotske prezbiterijanske crkve i autor "Istorije Reformacije u Škotskoj".
• 1632. — Rođen holandski filozof jevrejskog porijekla Baruh de Spinoza, jedan od najznačajnijih i najdosljednijih predstavnika racionalističke i monističke filozofije. Njegova misao, izneta u kapitalnom delu "Etika", izvršila je veoma značajan uticaj na evropsku filozofiju. Kritički odnos prema Bibliji i Talmudu izazvali su gnev u teološkim krugovima, a jevrejska zajednica ga je anatemisala i isključila iz svojih redova.
• 1642. — Holandski moreplovac Abel Janson Tasman otkrio je južno od Australije ostrvo i nazvao ga Van Dimenova Zemlja, koje je kasnije njemu u čast nazvano Tasmanija.
• 1729. — Rođen ruski general Aleksandar Vasiljevič Suvorov, jedan od najvećih vojskovođa 18. vijeka. Uspješno se borio protiv Turaka (1787-91), pod njegovom komandom austrijsko-ruske trupe potisnule su Francuze iz sjeverne Italije 1799, kada se proslavio i prelaskom preko Alpa na povratku u Rusiju. Ugušio je ustanak Pugačova u Rusiji 1774. i ustanak u Poljskoj 1794. U ŠSR-u je 1942. uveden orden Suvorov za visoke vojničke zasluge.
• 1848. — Umro britanski državnik lord Melburn, premijer i povjerenik kraljice Viktorije po kojem je australijski grad Melburn dobio naziv.
• 1859. — Darwinova teorija je objavljenja pod naslovom Postanak vrsta.
• 1859. — Objavljena je knjiga engleskog prirodnjaka Čarlsa Darvina "Porijeklo vrsta". Njegova revolucionarna teorija evolucije izazvala je velike kontroverze u naučnim krugovima, a crkveni su izrazili bojazan da će knjiga podriti religijska vjerovanja o postanku svijeta.
• 1864. — Rođen francuski slikar i grafičar Anri Tuluz Lotrek, majstor litografije, slikar boemskog Monmartra, atmosfere i likova noćnog života Pariza s kraja 19. vijeka.
• 1883. — Rođen srpski pisac Jovan Jovanović Zmaj, jedna od najmarkantnijih ličnosti srpskog društva u drugoj polovini 19. vijeka. Borac za nacionalno i političko oslobođenje, član Srpske kraljevske akademije i dramaturg Narodnog pozorišta u Beogradu (1890-98), urednik nekoliko časopisa, najpoznatiji je kao dječiji pjesnik i autor elegičnih ličnih ispovijesti ("Đulići", "Đulići uveoci").
• 1916. — Umro britanski konstruktor oružja američkog porijekla Hajrem Stivens Maksim, izumitelj mitraljeza (1884) koji je po njemu nazvan "maksim".
• 1929. — Umro francuski državnik Žorž Benžamin Klemanso, premijer od 1906. do 1909. i od 1917. do 1920, kada se povukao iz političkog života. Zbog žustrine kojom je djelovao u parlamentu kao opozicija dobo je nadimak "Tigar". U vrijeme Drajfusove afere objavio je 1898. u svom listu "L' Oror" znamenito Zolino pismo predsjedniku Republike "Optužujem". Jedan je od tvoraca Antante i predsjedavajući mirovne konferencije u Versaju 1919.
• 1941. — Počela je njemačka ofanziva na grad Užice u Drugom svjetskom ratu. Odstupnicu glavnog dijela partizanskih snaga činio je Radnički bataljon. Njemci su zauzeli grad krajem novembra, a tokom borbi na Kadinjači, 14 kilometara zapadno od Užica, poginulo je 180 branilaca grada.
• 1957. — U Meksiko Sitiju umro je čuveni meksički slikar i komunistički aktivista Dijego Rivera. Proslavio se monumentalnim muralima u javnim ustanovama u Meksiku (124 freske u palati Ministarstva prosvete) i u SAD-u.
• 1963. — Dva dana posle atentata u Dalasu na predsjednika SAD-a Džona Kenedija, Džek Rubi je u policijskoj stanici ubio iz revolvera Lija Harvija Osvalda, koji je bio osumnjičen za atentat.
• 1965. — Mobutu Sese Seko je preuzeo vlast u Kongu.
• 1974. —. Predsjednik SAD-a Džerald Ford i sovjetski lider Leonid Brežnjev postigli su u Vladivostoku privremeni sporazum o ograničenju ofanzivnog strateškog nuklearnog oružja.
• 1976. — U zemljotresu koji je razorio grad Muradije i stotine sela na istoku Turske poginulo je oko 5.300 ljudi, a 50.000 je ostalo bez domova.
• 1989. — Pod pritiskom masovnih demonstracija u Pragu, kompletno rukovodstvo Komunističke partije Čehoslovačke podnijelo je ostavke, uključujući i generalnog sekretara Miloša Jakeša. Na mjesto generalnog sekretara partije došao je Karol Urbanek.
• 1992. — U Kini, kineski Boeing 737 srušio se ubivši 141 ljudi.
• 1992. — Na jugu Kine srušio se putnički avion "Boing 737". U najtežoj nesreći u istoriji kineskog vazduhoplovstva, poginula je 141 osoba - svi putnici i članovi posade.
• 1995. — Irci su na referendumu tijesnom većinom (50,28 odsto) izglasali legalizaciju razvoda braka.
• 1998. — Predsjednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević smijenio je načelnika General štaba Vojske Jugoslavije general-pukovnika Momčila Perišića.
• 1998. — General Emil Lahud, prvi predsjednik Libana posle okončanja 15-godišnjeg građanskog rata u toj bliskoistočnoj zemlji, preuzeo je dužnost šefa države.
• 2000. — Oko 900.000 ljudi protestovalo je na ulicama Barselone zbog terorističkih akcija baskijske separatističke organizacije ETA. Na čelu protestne kolone bili su španski premijer Hose Maria Aznar i drugi visoki državni i politički zvaničnici.
• 2000. — Jugoslovenski predsjednik Vojislav Koštunica doputovao je u Zagreb na Samit na vrhu država jugoistočne Evrope i EU. To je prva posjeta srpskog zvaničnika Hrvatskoj od raspada bivše Jugoslavije.
• 2003. — Vrhovni sud u Glazgovu (Škotska) osudio je na 27 godina zatvora libijskog obaveštajca Abdela Baseta Ali al-Megrahija, koji je 2001. proglašen krivim za učešće u rušenju Pan Am-ovog aviona na letu broj 103 iznad jezera Lokerbi u Škotskoj 1998. godine.
• 2003. — U Tenesiju (SAD) u 71. godini umro jedan od vodećih kantri muzičara Tedi Vilburn.
• 2004. — Predsjednik Francuske Žak Širak doputovao je u prvu zvaničnu posjetu Libiji od kada je ta država 1951. stekla nezavisnost.
• 2005. — Umro Pat Morita, japansko-američki glumac, poznat po svojoj ulozi u filmu "Karate kid".
• 2006. — Umrla američka glumica, pozorišna i filmska scenaristkinja Beti Komden legenda Brodveja koja je napisala brojne hit pozorišne i filmske mjuzikle ("Pjevanje na kiši).

.

Rođenja

• 1632. — Baruch de Spinoza, nizozemski filozof (u. 1677.).
• 1729. — Aleksandar Vasiljevič Suvorov, ruski vojskovođa. (u.1800.).
• 1784. — Zachary Taylor, američki vojskovođa, političar i državnik (u.1850.).
• 1826. — Carlo Collodi, talijanski pripovjedač.
• 1864. — Henri de Toulouse-Lautrec, francuski slikar. (u. 1901.).
• 1880. — Abd al-Aziz ibn Saud, osnivač modernog Kraljevstva Saudijske Arabije i prvi moderni saudijski kralj 1932 - 1953.
• 1883. — Jovan Jovanović Zmaj, srpski književnik (u.1904.).
• 1910. — Fadil Jahić Španac, španski borac, partizanski komandant i narodni heroj Jugoslavije.
• 1911. — Erik Bergman, finski skladatelj.
• 1916. — Forest Dž. Akerman, američki književnik i glumac (u. 2008.).
• 1923. — Zlatko Čajkovski, hrvatski i jugoslavenski nogometni reprezentativac i nogometni trener (u. 1998.).
• 1937. — Giuseppe Pino Gjergja (Josip Gjergja-Josip Đerđa), hrvatski košarkaš i trener albanskog porijekla, bivši jugoslovenski reprezentativac i izbornik hrvatske reprezentacija
• 1944. — Candy Darling, američka glumica.
• 1949. — Erwin Neutzsky-Wulff, danski pisac naučne fantastike i horor romana.
• 1950. — Zlata Numanagić, srpska glumica.
• 1950. — Nikica Valentić, hrvatski političar.
• 1954. — Emir Kusturica, bosanskohercegovački filmski režiser.
• 1971. — Aleksandar Božović, bosanskohercegovački golman.
• 1974. — Mirjana Joković, srpska glumica.
• 1978. — Katherine Heigl, američka glumica.
• 1984. — Maria Höfl-Riesch, bivša nemačka alpska skijašica.

.

Smrti

• 1572. — Džon Noks, škotski protestantski reformator, slijedbenik Kalvina, osnivač Škotske prezbiterijanske crkve i autor "Istorije Reformacije u Škotskoj".
• 1694. — Matsuo Basho, japanski pjesnik.
• 1848. — lord Melburn, britanski državnik, premijer i povjerenik kraljice Viktorije po kojem je australijski grad Melburn dobio naziv.
• 1870. — Comte de Lautréamont, francuski pjesnik.
• 1916. — Hajrem Stivens Maksim, britanski konstruktor oružja američkog porijekla, izumitelj mitraljeza (1884) koji je po njemu nazvan "maksim".
• 1929. — Žorž Benžamin Klemanso, francuski državnik, premijer od 1906. do 1909. i od 1917. do 1920.
• 1957. — Diego Rivera, meksički slikar (r. 1886.).
• 1963. — Lee Harvey Oswald, američki atentator (r. 1939.).
• 1991. — Freddie Mercury, britanski pjevač (Queen), (r. 1946.).
• 1991. — Eric Carr, američki glazbenik (r. 1950.).
• 2001. — Melanie Thornton, američko-njemačka pop pjevačica (r. 1967.).
• 2003. — Tedi Vilburn, jedan od vodećih kantri muzičara.
• 2005. — Pat Morita, japansko-američki glumac, poznat po svojoj ulozi u filmu "Karate kid".
• 2006. — Beti Komden, američka glumica, pozorišna i filmska scenaristkinja legenda Brodveja koja je napisala brojne hit pozorišne i filmske mjuzikle ("Pjevanje na kiši).
• 2014. — Nenad Manojlović, jugoslovenski i srpski vaterpolista i trener (r. 1954.).

.

Blagdani

• Sveti mučenik Mina-Mratindan
• Sveti mučenik Mina; Sveti kralj Stefan Dečanski
• Dan evolucije

.

Praznici i dani sećanja

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar