Władysław Dziewanowski
 | |
 podpułkownik dyplomowany kawalerii | |
| Data i miejsce urodzenia | 16 marca 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 26 marca 1951 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki | |
| Stanowiska | wykładowca |
| Odznaczenia | |
       | |
Władysław Dziewanowski (ur. 4 marca?/16 marca 1894 w Kijowie[1], zm. 26 marca 1951 w Buenos Aires) – doktor inżynier, podpułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, historyk wojskowości.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Adolfa i Marii z Dmiszewiczów[1]. Studiował prawo na uniwersytecie w Kijowie, a następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie kontynuował naukę.
Od 4 stycznia 1919 służył w 1 pułku Ułanów Krechowieckich[1]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej był dwukrotnie ranny, po zakończeniu walk pozostał w szeregach Wojska Polskiego.
Z dniem 1 listopada 1925 roku został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu 1925/27. 28 października 1927 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera sztabu generalnego, został przydzielony do Obozu Szkolnego Kawalerii w Grudziądzu na stanowisko asystenta. 27 stycznia 1930 roku awansował na rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 61. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[2]. 23 października 1931 roku został przeniesiony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie na stanowisko wykładowcy[3][4]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 27. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[5]. W marcu 1939 w dalszym ciągu pełnił służbę w WSWoj. na stanowisku wykładowcy przedmiotu historia wojen i wykładowcy przedmiotu taktyka kawalerii[6].
Od 1931 był redaktorem pisma „Broń i Barwa”. W 1937 obronił u prof. Wacława Makowskiego doktorat z prawa na Uniwersytecie Warszawskim – rozprawę „Szpiegostwo. Szpiedzy – status prawny” wydała w rok później Księgarnia F. Hoesicka[7][8]. Współpracował z „Encyklopedią wojskową”. Należał do Państwowej Rady Muzealnictwa przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, należał do organizatorów Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wojska w Warszawie. W 1936 był korespondentem wojennym „Polski Zbrojnej” w Abisynii.
W II połowie maja 1939 roku uczestniczył w polsko-brytyjskich rozmowach sztabowych na temat wojny z Niemcami, w charakterze tłumacza, protokolanta i sekretarza. Odbyto wówczas około dziesięciu posiedzeń, w trakcie których mówiono i pisano po francusku. Władając językiem angielskim „nie zdradzał się ze swej umiejętności”[9] (Dziewanowski mówił biegle po francusku, angielsku, niemiecku, rosyjsku i włosku[8]).
W czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Zbrojnych. Po wojnie na emigracji. Członek komisji Historycznej Sztabu Generalnego (1945). Współorganizator Polskiego Towarzystwa Historycznego w Wielkiej Brytanii oraz pisma „Teki Historyczne”, członek Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Był wujem historyka Mariana Kamila Dziewanowskiego.
Publikacje
- Podręcznik do historii wojskowości powszechnej. Średniowiecze, Warszawa 1932 (reprint Oświęcim 2012).
- Zarys dziejów uzbrojenia w Polsce, Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa 1935 (wyd. 2 – Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1989).
- (współautor: Jan Litewski) Dzieje 1-ego pułku ułanów krechowieckich, Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne 1932.
- Polskie siły zbrojne w ciągu wieków, oprac. hist. W. Dziewanowski, A. Minkiewicz, przedm. M. Kukiel, London: „Orbis” 1944.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie) „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”
- Medal Niepodległości
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1935)[5]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)
- Krzyż Wojenny za Męstwo Wojskowe (Włochy)
Przypisy
- ↑ a b c StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 160 .
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 28 stycznia 1930 roku, s. 28.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 330.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 154, 798.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 132.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 448-449.
- ↑ Prosto do informacji. [w:] Katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych [on-line]. Centrum Nukat. Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, 2016. [dostęp 2016-12-16]. (pol.).
- ↑ a b M.K. Dziewanowski. Zgon historyka wojen i wojskowości. „Miesięcznik Kultura”, s. 70-71, 1951. (pol.).
- ↑ Notatka 1941 ↓, s. 319.
Bibliografia
- Notatka z rozmowy z mjr. dypl. kaw. Władysławem Dziewanowskim przeprowadzonej 1 maja 1941 roku w hotelu Rubens w Londynie. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. B.I.3a, 1941. [dostęp 2016-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-07)].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 160. [dostęp 2020-12-17].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Rafał Stobiecki, Klio na wygnaniu. Z dziejów polskiej historiografii na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii po 1945 r., Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2005.
- Zbigniew Wawer, Dziewanowski Władysław [w:] Słownik historyków polskich, Warszawa 1994, s. 123.
- Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie
