Tyranozaury
Tyrannosauridae | |||
Osborn, 1905 | |||
Szkielet Tyrannosaurus rex (Field Museum of Natural History, Chicago, Illinois, USA) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | zauropsydy | ||
Podgromada | diapsydy | ||
Infragromada | archozauromorfy | ||
(bez rangi) | archozaury | ||
(bez rangi) | Ornithodira | ||
Nadrząd | dinozaury | ||
Rząd | dinozaury gadziomiedniczne | ||
Podrząd | teropody | ||
Infrarząd | tetanury | ||
(bez rangi) | celurozaury | ||
Nadrodzina | |||
Rodzina | tyranozaury | ||
| |||
|
Tyranozaury (Tyrannosauridae) – rodzina dużych drapieżnych dinozaurów (teropodów) z grupy celurozaurów.
Żyły w Ameryce Północnej i Azji w późnej kredzie. Ich kończyny przednie były zredukowane (2 lub 3 zachowane palce), zaś czaszka osiągała znaczne rozmiary (do 1,5 m długości), a szczęki uzbrojone były w masywne piłkowane zęby o prawie okrągłym przekroju poprzecznym. W połączeniu z rozbudowaną tylną częścią czaszki mieszczącą silne mięśnie szczęk zapewniało to możliwość miażdżenia kości ofiar z siłą niespotykaną u większości współczesnych drapieżników[1]. Duża głowa, potężne szczęki i nożowate zęby zdają się wskazywać, że nie potrzebowały do pomocy kończyn przednich, a ich głównymi ofiarami były zapewne niewyposażone w żaden oręż obronny hadrozaury.
Według alternatywnej hipotezy, tyranozaury były raczej padlinożercami niż aktywnymi drapieżnikami, tym bardziej że miały stosunkowo małe kończyny przednie i nie były zdolne do rozwijania tak wysokich prędkości, jak np. ornitomimozaury.
Rodzina Tyrannosauridae składa się z dwóch podrodzin:
- Albertosaurinae
- Tyrannosaurinae
- alioram
- daspletozaur
- Dynamoterror[2]
- Lythronax[3]
- Nanuqsaurus[4]
- Qianzhousaurus[5]
- tarbozaur
- Teratophoneus[6]
- Thanatotheristes[7]
- tyranozaur
- Zhuchengtyrannus[8]
Przypisy
- ↑ Joel Achenbach. Dinozaury z krwi i kości. „National Geographic Polska”. 42, s. 5-7, 2003.
- ↑ Andrew T.A.T. McDonald Andrew T.A.T., Douglas G. Wolfe i Alton C.D.G.W.A.C. Dooley Douglas G. Wolfe i Alton C.D.G.W.A.C., jr., A new tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico, „PeerJ”, 6, 2018, e5749, DOI: 10.7717/peerj.5749, PMID: 30324024, PMCID: PMC6183510 (ang.).
- ↑ Mark A.M.A. Loewen Mark A.M.A. i inni, Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans, „PLoS ONE”, 8 (11), 2013, e79420, DOI: 10.1371/journal.pone.0079420, PMID: 24223179, PMCID: PMC3819173 (ang.).
- ↑ Anthony R. Fiorillo i Ronald S.A.R.F.R.S. Tykoski Anthony R. Fiorillo i Ronald S.A.R.F.R.S., A diminutive new tyrannosaur from the top of the world, „PLoS ONE”, 9 (3), 2014, e91287, DOI: 10.1371/journal.pone.0091287, PMID: 24621577, PMCID: PMC3951350 (ang.).
- ↑ JunchangJ. Lü JunchangJ. i inni, A new clade of Asian late Cretaceous long-snouted tyrannosaurids, „Nature Communications”, 5, 2014, s. 3788, DOI: 10.1038/ncomms4788, PMID: 24807588 (ang.).
- ↑ Thomas D.T.D. Carr Thomas D.T.D., Thomas E.T.E. Williamson Thomas E.T.E., Brooks B. Britt i KenB.B.B.K. Stadtman Brooks B. Britt i KenB.B.B.K., Evidence for high taxonomic and morphologic tyrannosauroid diversity in the Late Cretaceous (late Campanian) of the American Southwest and a new short-skulled tyrannosaurid from the Kaiparowits formation of Utah, „Naturwissenschaften”, 98 (3), 2011, s. 241–246, DOI: 10.1007/s00114-011-0762-7, PMID: 21253683 (ang.).
- ↑ Jared T.J.T. Voris Jared T.J.T., FrançoisF. Therrien FrançoisF., Darla K. Zelenitsky i Caleb M.D.K.Z.C.M. Brown Darla K. Zelenitsky i Caleb M.D.K.Z.C.M., A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids, „Cretaceous Research”, 110, 2020, s. 104388, DOI: 10.1016/j.cretres.2020.104388 (ang.).
- ↑ David W.E.D.W.E. Hone David W.E.D.W.E. i inni, A new, large tyrannosaurine theropod from the Upper Cretaceous of China, „Cretaceous Research”, 32 (4), 2011, s. 495–503, DOI: 10.1016/j.cretres.2011.03.005 (ang.).
Linki zewnętrzne
- Tyrannosauroidea na dinozaury.com
- p
- d
- e
- p
- d
- e
- kategoria
- klasyfikacja
- lista
- wikiprojekt
Infrarzędy dinozaurów | |
---|---|
Era dinozaurów | |
Dyscypliny powiązane |
- BioLib: 18705
- EoL: 4433624
- GBIF: 4822619
- identyfikator iNaturalist: 339941
- NCBI: 436493
- identyfikator taksonu Fossilworks: 38606