Order Wiernej Służby

Order Wiernej Służby
Ordinul Serviciul Credincios

Awers cywilnych insygniów I klasy
Baretka orderu V klasy (pokojowa)
Baretka orderu V klasy (wojenna)
Baretka krzyża (pokojowa)
Baretka krzyża (wojenna)
Baretka medalu (pokojowa)
Baretka medalu (wojenna)
Ustanowiono	król. – 28 kwietnia 1932 prez. – 31 marca 2000
Wycofano	1948–2000
Święto	28 kwietnia
Dewiza	SERVICIUL CREDINCIOS (WIERNA SŁUŻBA)
Powyżej	Order Gwiazdy
Poniżej	Order Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons

Order Wiernej Służby^[1], od 2000 Order Narodowy Wiernej Służby (rum. Ordinul „Serviciul Credincios”, Ordinul Național „Serviciul Credincios”) – order rumuński ustanowiony w 1932 przez króla Karola II^[2], zniesiony w 1948^[3] i restytuowany w 2000^[4].

Historia

Początki orderu sięgają ustanowienia Medalu Wiernej Służby w kwietniu 1878, do którego jako stopień wyższy w 1906 dodano Krzyż Wiernej Służby. 28 kwietnia 1932 nowa ustawa orderowo-odznaczeniowa ustaliła trzyklasowy Order Wiernej Służby z podziałem na trzy klasy: Krzyż Wielki (Mare Cruce), Wielki Oficer (Mare Ofițer) i Komandor (Komandor), oraz limitem do 225 osób we wszystkich klasach). 18 lutego 1937 dodano jako klasę najwyższą orderu Łańcuch (Colan) ograniczony do ośmiu osób i jako klasę najniższą Oficera (Ofițer) nadawanego maksymalnie 300 osobom, wraz z trzystopniowym rozszerzeniem krzyża (maksymalnie 15 000 odznaczonych) i trójstopniowym medalem, którego pierwsze dwa stopnie ograniczono do 9000 nadań^[3].

W grudniu 1938 dodano odmianę wojenną do wszystkich klas i stopni. Przejęcie dyktatorskiej władzy przez Ion Antonescu w 1940 ograniczyło nadania w trakcie wojny 1941–1945 z sowietami tylko do krzyża i medalu. Powojenne rumuńskie władze komunistyczne, po wygnaniu monarchy w 1947, zniosły wszystkie dotychczasowe odznaczenia^[3] nową konstytucją Rumuńskiej Republiki Ludowej z 13 kwietnia 1948^[5].

Przywrócony został nową ustawą orderowo-odznaczeniową z 31 marca 2000 (opublikowaną 7 kwietnia 2000)^[6]. Obecnie nadawany jest na podstawie statutu z 29 czerwca 2000. Może być przyznany w trzech wersjach: cywilnej, wojskowej (z mieczami pomiędzy odznaką i zawieszką) i wojennej (z mieczami podłożonymi pod odznaką, ze wstęgą ze złoconymi brzegami). Prezydent Rumunii jest z urzędu Wielkim Mistrzem Orderu odznaczonym Krzyżem Wielkim specjalnego wykonania. Święto orderu obchodzone jest 28 kwietnia – dzień ustanowienia orderu po raz pierwszy. Jest drugim najwyższym odznaczeniem rumuńskim nadawanym w czasie pokoju (po Orderze Gwiazdy, a przed Orderem Zasługi) i trzecim w czasie wojny (wówczas najwyższym jest Order Michała Walecznego)^[7].

Podział na klasy i limity dla obywateli Rumunii:

• I klasa – Krzyż Wielki (Mare Cruce) – 120 cywilów, 30 wojskowych,
• II klasa – Wielki Oficer (Mare Ofițer) – 240 cywilów, 60 wojskowych,
• III klasa – Komandor (Comandor) – 480 cywilów, 120 wojskowych,
• IV klasa – Oficer (Ofițer) – 1 200 cywilów, 300 wojskowych,
• V klasa – Kawaler (Cavaler) – 2 400 cywilów, 600 wojskowych,

oraz połączone z orderem:

• trzystopniowy Krzyż Wiernej Służby – 8 400 osób,
• trzystopniowy Medal Wiernej Służby – 5 400 osób (dla dwóch wyższych stopni)^[7].

Wygląd odznaczenia

Obecnie odznaka orderowa to emaliowany na niebiesko krzyż Ruperta z laurowym wieńcem pomiędzy ramionami. Środkowy medalion na połączeniu ramion zawiera Herb Rumunii na awersie, a na rewersie inskrypcję z nazwą orderu SERVICIUL CREDINCIOS (WIERNA SŁUŻBA) otoczoną wieńcem dębowym. Zawieszką jest kolejny wieniec z liści dębu. Wersja wojskowa posiada pomiędzy zawieszką a odznaką dodatkowe dwa skrzyżowane miecze z ostrzami skierowanymi w górę, a wersja wojenna ma miecze ułożone pomiędzy ramionami krzyża. Wieńce, medaliony i miecze są pozłacane dla klas I–IV, a dla klasy V – srebrne.

Gwiazda orderowa – tylko dla posiadaczy I i II klasy – ma wygląd rombu ułożonego ze złotych (dla kl. I) lub srebrnych (dla kl. II) promieni, z odznaką orderu umieszczoną wewnątrz.

Wstęga orderowa (lub wstążka dla niższych klas i stopni) jest niebieska, z szerokim białym paskiem pośrodku dla orderu; z białym paskiem wzdłuż środka i białymi paskami wzdłuż krawędzi dla krzyża; wąskim białym paskiem wzdłuż środka i wąskimi białymi paskami wzdłuż krawędzi dla medalu. Na wstążce orderu IV klasy (szer. 40 mm), dla odróżnienia od V klasy, umieszcza się rozetkę o średn. 25 mm. Klasę II i III nosi się na szyi (komandoria, szer. 45 mm), a klasę I na wielkiej wstędze (przez ramię do boku, szer. 100 mm).

Dla kobiet wyróżnionych I i II klasą insygnia są takie same jak dla mężczyzn, dla odznaczonych IV, V klasą oraz krzyżem – pozioma kokardka ze wstążki (dług. 120 mm), a przy medalu nieco krótsza kokardka (dług. 100 mm.).

Krzyż ma wygląd orderu V klasy ale jest nieemaliowany i wykonany z pozłacanego srebra, srebra lub brązowionego tombaku, w zależności od stopnia. Wersja wojskowa ma miecze u szczytu krzyża, a wersja wojenna pomiędzy ramionami.

Medal jest okrągły, z Herbem Rumunii na awersie i inskrypcją SERVICIUL CREDINCIOS na rewersie. Wykonany jest z pozłacanego srebra, posrebrzanego tombaku lub brązowionego tombaku, w zależności od stopnia. Wersja wojskowa i wojenna mają miecze u szczytu medali, różnią się jedynie wstążką (wojenna ma złote brzegi).

Cywilną miniaturą jest, w zależności og klasy lub stopnia:

• I kl. – rozetka (∅ 8 mm) na złotym galoniku (16 × 6 mm),
• II kl. – rozetka (∅ 8 mm) na srebrnym galoniku (16 × 6 mm),
• III kl. – rozetka (∅ 8 mm) na prostokącie ze wstążki (16 × 6 mm),
• IV kl. – rozetka (∅ 10 mm),
• V kl. – prostokąt ze wstążki (16 × 6 mm),
• krzyż – trójkąt równoboczny w kolorach wstążki (o boku 16 mm) – jeden wzór dla wszystkich stopni,
• medal – trójkąt równoboczny w kolorach wstążki (o boku 16 mm) – jeden wzór dla wszystkich stopni.

Wojskową miniaturą jest baretka w kolorach odpowiednich dla danej klasy lub stopnia:

• dla orderu – o wym. 24 × 10 mm (I, II, III kl.) lub 20 × 10 mm (IV i V kl.),
• dla krzyża – o wym. 18 × 10 mm (jeden wzór dla wszystkich stopni),
• dla medalu – o wym. 18 × 10 mm (jeden wzór dla wszystkich stopni).

Na baretkach wyższych stopni orderu umieszcza się dodatkowe akcesoria:

• I kl. – srebrna ośmiopromienna gwiazdka (∅ 8 mm),
• II kl. – srebrny romb (7 × 5 mm),
• III kl. – srebrny dysk (∅ 5 mm),
• IV kl. – rozetka (∅ 10 mm).

Wersja wojenna baretki ma dodatkowe złote krawędzie oraz:

• dla orderu – miecze srebrne (wg tekstu ustawy; na jej załączniku z wzorem graficznym miecze są złote)
• dla krzyża i medalu – miecze złote.

Miecze mają długość 15 mm; są umieszczane bezpośrednio na baretce pod akcesoriami (jeśli takie są)^[4].

Klasy	Nazwa polska	Nazwa rumuńska	Baretka wojskowa	Baretka wojenna
I klasa	Krzyż Wielki	Mare Cruce
II klasa	Wielki Oficer	Mare Ofițer
III klasa	Komandor	Comandor
IV klasa	Oficer	Ofițer
V klasa	Kawaler	Cavaler
	Krzyż	Crucea
	Medal	Medalia

Odznaczeni

 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Wiernej Służby (Rumunia).

 Z tym tematem związana jest kategoria: Polacy odznaczeni Orderem Wiernej Służby (Rumunia).

Przypisy