Kulazuch

Kulazuch

Koolasuchus
Kool & Cleeland, 1989
Koolasuchus cleelandi
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Podgromada	labiryntodonty
Rząd	temnospondyle
Podrząd	Limnarchia
Nadrodzina	Brachyopoidea
Rodzina	Chigutisauridae
Rodzaj	kulazuch
Gatunki
Koolasuchus cleelandi

Kulazuch (Koolasuchus) – rodzaj drapieżnego płaza z podgromady labiryntodontów, rzędu temnospondyli, nazwanego na cześć odkrywcy, Lesleya Koola – Koolasuchus znaczy „krokodyl Koola”. Żył we wczesnej kredzie (około 110-106 milionów lat temu) na terenie obecnej Australii, wchodzącej w owym czasie w skład superkontynentu Gondwany i znajdującej się w pobliżu Bieguna Południowego, co rzutowało na jej klimat. Być może żył też na terenie obecnej Antarktydy, która była bezpośrednio połączona z terenem Australii.

Historia odkrycia

Odkrycia pary szczęk zwierzęcia dokonano w roku 1989 w pobliżu San Remo w stanie Wiktoria. Pełny wygląd czaszki odtworzono na podstawie skamieniałości innego labiryntodonta o nazwie Siderops. Waga odkrycia była ogromna z powodu panującego wcześniej przekonania, że ostatnie temnospondyle wymarły 100 milionów lat przed czasem występowania kulazucha. Uważa się, że wiązało się to z pojawieniem się konkurencji ze strony fitozaurów, a następnie krokodyli. Kulazuch mógł przetrwać dłużej na terenach, których z powodu niesprzyjającego klimatu nie zamieszkały wspomniane grupy gadów.

Budowa

• Był to duży drapieżnik. Ważył przypuszczalnie około pół tony. Jego długość wynosiła 5 metrów, przy wysokości zaledwie 30 centymetrów.
• Kulazuch miał dużą i ciężką głowę, o szerokości około 50 cm. Oczy, podobnie jak u krokodyli, umieszczone były na szczycie głowy. Zęby nie były ułożone w jednym rzędzie, co pozwalało zwierzęciu na rozdrabnianie pokarmu. Ponadto były one zakrzywione do tyłu, co uniemożliwiało ofierze wydostanie się z paszczy drapieżnika, po jej pochwyceniu.
• Koolasuchus miał na powierzchni głowy układ kanałów linii bocznej, który otaczał także jego oczy. Zmysł ten umożliwiał mu polowanie nawet w mętnej wodzie.
• Kończyny kulazucha były drobne i słabo przystosowane do poruszania się na lądzie.

Behawior i etologia

Uważa się, że podstawę pożywienia kulazucha stanowiły żółwie, skorupiaki, morskie mięczaki, ryby i jamochłony. Kształt i duże rozmiary jego głowy sugerują, że mógł on kryć się w wodzie i zasysać swoje ofiary na sposób żyjących współcześnie skrytoskrzelnych. Wspomniane wyżej rozmieszczenie oczu świadczyć może, że był on drapieżnikiem polującym z zasadzki na kręgowce lądowe, tak jak czynią to krokodyle, których rolę przejął na terenach arktycznych. Jego łupem mogły więc padać niewielkie ssaki i dinozaury, jak Leaellynasaura.

Można przypuszczać, że z zimnym klimatem radził sobie zapadając w stan hibernacji, tak jak robi to dzisiaj większość płazów.

Kulazuch w kulturze masowej

Zwierzę przedstawione zostało w odcinku serialu Wędrówki z dinozaurami pt. Duchy milczących kniei jako zagrożenie dla lielynazaur, małych ornitopodów.

Bibliografia

• Walking with Dinosaurs – Chronology: 106 Million Years Ago. [dostęp 2007-08-17]. (ang.).
• Walking with Dinosaurs – Fact File: Koolasuchus. [dostęp 2007-08-17]. (ang.).
• Koolasuchus. [dostęp 2007-08-17]. (ang.).