Krämerbrücke

Krämerbrücke – północny fronton

Państwo

Niemcy

Miejscowość

Erfurt

Podstawowe dane

Przeszkoda

rzeka Gera

Długość

120 m

Data budowy

1110

Położenie na mapie Turyngii

Położenie na mapie Niemiec

50°58′43″N 11°01′51″E/50,978611 11,030833

Multimedia w Wikimedia Commons

Krämerbrücke (z niem. „Most Kramarzy”) jest najstarszą świecką budowlą w Erfurcie i jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków miasta. Jedyny na północ od Alp most o konstrukcji zamkniętej, dwustronnie zabudowany domami z muru pruskiego. Ciągnie się od placu Benedyktyńskiego na starówce do Małego Rynku (Wenigemarkt) znajdującego we wschodniej części przedłużenia Starego Miasta.

Historia

Krämerbrücke od strony kościoła św. Idziego

Most ten postawiono obok brodu, na szlaku królewskim Wschód-Zachód przez rzekę Gerę (Via Regia). Pierwotnie zbudowany jako drewniany most nad Gerą, został po raz pierwszy przebudowany w 1117 roku po serii pożarów. Pierwsza oficjalna nazwa mostu to „PONS rerum venalium”, którą to użyto już w roku 1156. Już na drewnianym moście istniała obustronna zabudowa kramami.

Ze względu na powtarzające się pożary w latach 1175, 1178, 1213, 1222, 1245, 1265 i 1293 dla umożliwienia przebudowy zabudowań na kamienne, w 1293 roku Rada w Erfurcie udzieliła klasztorom wszelkie prawa do niezamieszkałych kramów. W roku 1325 most został ukończony. Na bramach obu przyczółków zostały zbudowane kamienne kościoły, na zachodnim końcu kościół św. Benedykta, a na wschodnim, w miejscu kaplicy mostowej (pierwsza wzmianka w 1110 r.) kościół św. Idziego.

Jako most łukowy długości 79 m zbudowany został z wapienia i piaskowca. Składał się z sześciu widocznych sklepień cylindrycznych o średnicach 4,8 do 7,8 m W roku 1472, w wyniku pożaru miasta, połowa miasta i budynki na moście zostały zniszczone. Odbudowano je wówczas w liczbie 62, w obecnej formie. Aby uczynić mieszkalnymi trzykondygnacyjne 13 do 15 m wysokie domy, nakazano budowanie w odstępach 5,5 m. Najpóźniej od roku 1510 most był nazywany Mostem Kramarzy, czyli Krämerbrücke.

Po pożarach w XVIII wieku poprzez połączenie niektórych i wybudowanie nowych, liczba domów się zmniejszyła do 38. Dzisiaj jest ich 32. Kościół św. Benedykta został sprzedany w 1807 roku, aby w jego miejsce mógł powstać dom mieszkalny. Przy wieży kościelnej w 1895 roku miał powstać równolegle biegnący Most Ratuszowy i było to tak rozważane, by miasto było w ciągu obu mostów.

W wyniku uszkodzeń przez działania wojenne II wojny światowej, budynki nr 12 i 13 zostały rozebrane i na nowo wybudowane. W 1952 podobne duże szkody ukazały się w budynkach nr 11 i 14, co zakwalifikowało je do ponownego wybudowania.

Z racji nadzwyczajnego znaczenia dla miasta, jak i dla ogólnej historii budowlanej, Most Kramarzy także w czasach NRD był jako pomnik bardzo pielęgnowany. W latach 1967–1973 wszystkie budynki były odrestaurowane. Sam most, jego łuki były remontowane w latach 1985–1986, oraz 2002. Dla zmniejszenia szkód transportowych ograniczono wjazd pojazdów o nacisku na oś do 11 ton.

Dzisiejszy Most Kramarzy

Obecnie w domach mostu znajdują się sklepy, najczęściej z wyrobami rękodzieła ludowego, domy sztuki i antykwariaty. Poza domami 15, 20, 24 i 33 wszystkie są własnością miasta Erfurt. Jako wyjątkowa budowla jest magnesem przyciągającym wielu turystów.

Utrzymaniem mostu zajmują się fundacje przez miasto do tego powołane: Fundacja Krämerbrücke, Niemiecka Fundacja Ochrony Zabytków w Bonn, Elisabeth und Fritz Thayssen Stiftung Hamburg.

Bibliografia

Dietrich Baumbach, Hans-Jörg Vockrodt: Historische Bogen- und Gewölbebrücken der Stadt Erfurt. Habel, 2000, ISBN 3-00-006938-0.
Eberhard Sander, Antje Thiemar, Gitta Müller: Krämerbrücke Erfurt. In: Steinbrücken in Deutschland. Verlag Bau + Technik, 1999, ISBN 3-7640-0389-8, S. 392–402.
Carola Nathan: Besuch bei Kater «Franz». Erfurts Krämerbrücke allein ist schon eine Reise wert. In: Deutsche Stiftung Denkmalschutz (Hrsg.): Monumente. Magazin für Denkmalkultur in Deutschland. Nummer 1/2 (Selbstverlag), Pößneck 2006, ISSN 0941-7125, S. 8–14.