Kopalina

Ten artykuł dotyczy surowca. Zobacz też: miejscowości o nazwie Kopalina.

Kopalina, kopalina użyteczna – minerał lub skała wydobywana z ziemi i wykorzystywana praktycznie, np. węgiel, ropa naftowa, sól, rudy metali.

Wyróżnia się kopaliny główne, towarzyszące i współwystępujące.

Kopaliny główne są przedmiotem samodzielnej eksploatacji górniczej.

Ze względu na stan skupienia kopaliny użyteczne dzieli się na:

• stałe (np. węgle, rudy, sole);
• ciekłe (ropa naftowa, wody mineralne);
• gazowe (gaz ziemny).

Prawo geologiczne i górnicze

Według ustawy Prawo geologiczne i górnicze złożem kopaliny jest takie naturalne nagromadzenie minerałów i skał oraz innych substancji stałych, gazowych i ciekłych, których wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą.

Do 31 XII 2011 r., kopaliny dzielono na podstawowe i pospolite. Od wejścia w życie nowego Prawa geologicznego i górniczego, tj. od 1 stycznia 2012 r., kopaliny dzielą się na:

• kopaliny, których złoża objęte są własnością górniczą; należą do nich: węglowodory (ropa naftowa, gaz ziemny oraz ich naturalne pochodne, metan występujący jako kopalina towarzysząca) np. w złożach węgla kamiennego, węgiel kamienny, węgiel brunatny, rudy metali (z wyjątkiem darniowych rud żelaza) i metale w stanie rodzimym, łącznie z rudami pierwiastków promieniotwórczych, siarka rodzima, sól kamienna, sól potasowa, sól potasowo-magnezowa, pierwiastki ziem rzadkich, gazy szlachetne, gips, anhydryt, kamienie szlachetne, wody lecznicze, wody termalne, solanki;
• kopaliny, których złoża objęte są własnością gruntu – należą do nich wszystkie pozostałe kopaliny.

Podział ten normuje art. 10 Prawa geologicznego i górniczego.

Zobacz też

Zobacz hasło kopalina w Wikisłowniku

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Kopalina

• paliwa kopalne

Bibliografia

• A. Bolewski, H. Gruszczyk - "Geologia gospodarcza". Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1989
• A. Lipiński, R. Mikosz – Ustawa Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz, Warszawa 2003
• H. Schwarz – Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz. Tom I. Art. 1-103, Wrocław 2012, 2013
• H. Schwarz – Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz. Tom II. Art. 104-227, Wrocław 2019

Linki zewnętrzne

• Prawo geologiczne i górnicze z 2011 r. (obowiązujące od 1.01.2012) (Dz.U. z 2023 r. poz. 633)
• Prawo geologiczne i górnicze z 1994 r. (obowiązujące do 31.12.2011) (Dz.U. z 2005 r. nr 228, poz. 1947)