Jan Władysław Lemański
Jan Władysław Lemański | |
porucznik kawalerii | |
Data i miejsce urodzenia | 24 czerwca 1897 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 20 sierpnia 1944 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | Armia Austro-Węgier |
Formacja | Legiony Polskie |
Jednostki | 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich, |
Stanowiska | oficer ordynansowy |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Jan Władysław Lemański ps. „Włostowski” (ur. 24 czerwca 1897 w Warszawie, zm. 20 sierpnia 1944 tamże) – porucznik kawalerii Wojska Polskiego.
Życiorys
Urodził się 24 czerwca 1897. Rodzicami byli Wincenty Lemański (1862–1917), adwokat[1], obrońca w procesach politycznych 1905–1907[2], polityk Polskiego Zjednoczenia Postępowego oraz Eugenia z domu Kozłowska h. Boleścic (1860–1926), wnuczka Fortunata Saryusz-Wolskiego. Przed 1914 ukończył gimnazjum. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 4. szwadronie 1 pułku ułanów jako starszy ułan. 3 lipca 1916 roku został ranny w bitwie pod Optową[3].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. 19 stycznia 1921 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu porucznika, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[4]. W 1921 roku był pomocnikiem attaché wojskowego w Helsinkach, a jego oddziałem macierzystym był 3 pułk ułanów w Tarnowskich Górach[5]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 448. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii)[6]. W 1923 roku pełnił funkcję pomocnika attaché wojskowego w Rydze, kmdr. por. Bohdana Jarocińskiego, pozostając oficerem nadetatowym 3 pułku ułanów[7]. Po powrocie do kraju kontynuował służbę w macierzystym pułku[8][9]. 5 listopada 1928 roku został przeniesiony do 11 pułku Ułanów Legionowych w Ciechanowie[10][11]. Z dniem 3 lutego 1931 roku został przydzielony na pięciomiesięczny kurs obserwatorów lotniczych dla oficerów broni przy Centrum Wyszkolenia Lotniczego w Dęblinie[12]. Słuchaczem tego kursu był również ówczesny porucznik Józef Kuropieska. W swoich wspomnieniach napisał, że porucznik Lemański nie awansował ponieważ „był monarchistą. Przykładał rękę do jakichś zabiegów politycznych, które miały w Polsce restytuować króla”[13].
23 marca 1932 roku został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie na stanowisko oficera ordynansowego[14][15]. 11 kwietnia 1933 roku został przeniesiony do 14 pułku Ułanów Jazłowieckich we Lwowie[16]. 30 marca 1934 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska, pozostawiony bez przynależności służbowej i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI[17]. Z dniem 31 lipca 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku[18].
Podczas II wojny światowej działał w Armii Krajowej. Był członkiem organizacji Organizacja Wojskowa – Zbrojne Pogotowie Narodu „Miecz i Pług”. Podjął walkę w powstaniu warszawskim w szeregach Grupy Warszawa „Północ”, Zgrupowania „Sienkiewicz”, Zgrupowania „Kuba-Sosna”, batalionu „Gozdawa”. Poniósł śmierć od bomby 20 sierpnia 1944, pochowany na Długiej 15, mogiła 13[19]. Po ekshumacji pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B 8-2-1)[20].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[21]
- Krzyż Walecznych
- Kawaler Orderu Białej Róży Finlandii (Finlandia)
Upamiętnienie
Mur Pamięci przy Muzeum Powstania Warszawskiego - Kolumna: 193 Miejsce: 35[22]
Rodzina
- Jadwiga z d. Loikasek (1914-1994) - żona,
- Mirosław Lemański (1892-1920) – student prawa Uniwersytetu Warszawskiego, porucznik W.P. - brat,
- Helena Domańska z d. Choynowska (1885-1944) - przyrodnia siostra,
- Piotr Choynowski (1885-1935), pisarz - brat przyrodni,
- Jan Lemański (1866-1933), poeta, satyryk i bajkopisarz okresu Młodej Polski - stryj.
Przypisy
- ↑ Wincenty Lemański ~1862–1917 - Nekrologia Minakowskiego [online], wielcy.pl [dostęp 2023-06-21] .
- ↑ HalinaH. Kiepurska HalinaH., Adwokaci warszawscy w okresie rewolucji 1905-1907 : (ciąg dalszy), „Palestra”, 8 (4/76), bazhum.muzhp.pl, 1964, s. 22 [dostęp 2023-06-21] .
- ↑ VII Lista strat 1916 ↓, s. 13.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 29 stycznia 1921 roku, s. 140.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 246, 734.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 173.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 605, 686, 1547.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 547, 608.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 292, 354.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 342.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 24, 89.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 41.
- ↑ Kuropieska 1976 ↓, s. 205.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 235.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 156, 468.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 83.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 marca 1934 roku, s. 135.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 282.
- ↑ Powstańcze Biogramy - Jan Lemański [online], www.1944.pl [dostęp 2021-10-26] (pol.).
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2021-10-26] .
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
- ↑ Powstańcze Biogramy - Jan Lemański [online], www.1944.pl [dostęp 2023-08-09] (pol.).
Bibliografia
- VII Lista strat Legionów Polskich. Piotrków: Centralny Urząd Ewidencyjny Legionów Polskich przy Departamencie Wojskowym NKN, 1916-10-01.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
- Jan Lemański. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2017-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-06)].
- Powstańcze biogramy. Jan Władysław Lemański. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2015-11-11].
- Józef Kuropieska: Wspomnienia dowódcy kompanii 1923–1934. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1976.