Jan Mertka
 | Ten artykuł od 2021-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 27 lipca 1899 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 27 grudnia 1918 | ||
| Zawód, zajęcie | robotnik | ||
| Odznaczenia | |||
 | |||
| |||
Jan Mertka (ur. 27 lipca 1899 w Przygodzicach, zm. 27 grudnia 1918 w Szczypiornie[1][2]) – polski robotnik, pierwszy poległy powstaniec wielkopolski.
Życiorys
W poszukiwaniu pracy wyemigrował do Westfalii, gdzie pracował w piekarni i w fabrykach (m.in. w Bochum) jako monter-elektryk.
Aktywnie angażował się w prace polskich towarzystw młodzieżowych w Niemczech. Podczas I wojny światowej został wcielony do armii pruskiej w Chociebużu.
W 1918 wstąpił do I Batalionu Pogranicznego, stacjonującego w Szczypiornie, sformowanego w Kaliszu, m.in. z żołnierzy funkcjonującego w Republice Ostrowskiej I Pułku Polskiego z Ostrowa Wielkopolskiego, rozwiązanego na rozkaz Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu.
27 grudnia, w dniu wybuchu powstania, Jan Mertka odbywał służbę patrolową w Szczypiornie. Poległ podczas ostrzału ze strony niemieckiej, około godziny 11.30. W odpowiedzi powstańcy zajęli Boczków, który stał się pierwszą w całości wyzwoloną miejscowością w Poznańskiem.
Za pierwszego poległego powstańca wielkopolskiego część historyków uznaje postrzelonego śmiertelnie w Poznaniu około 6 godzin po Janie Mertce Franciszka Ratajczaka.
Upamiętnienie
Pochowano go wśród innych powstańców na Nowym Cmentarzu na Wenecji w Ostrowie. Uhonorowany pomnikiem w Boczkowie, tablicą pamiątkową w Przygodzicach oraz ulicą w Ostrowie, Przygodzicach i Nowych Skalmierzycach.
Galeria
-
Kwatera grobów uczestników powstania wielkopolskiego. Miejsce spoczynku Jana Mertki. -
Miejsce spoczynku Jana Mertki. -
Pomnik Jana Mertki w Boczkowie. -
Tablica upamiętniająca w Boczkowie. -
Tablica upamiętniająca w Przygodzicach. -
Budynek w Przygodzicach gdzie uczył się Jan Mertka. -
Ulica Jana Mertki w Przygodzicach. -
Ulica Jana Mertki w Nowych Skalmierzycach. -
Ulica Jana Mertki w Ostrowie Wielkopolskim. -
Tablica ulicy w Ostrowie Wielkopolskim.
Przypisy
- ↑ Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej : ziemi kaliskiej. Danuta Wańka (red.). Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2003, s. 140. ISBN 83-85638-41-5.
- ↑ Sto dokumentów na stulecie : wybór materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Kaliszu. Grażyna Schlender (red.). Kalisz: Archiwum Państwowe w Kaliszu, 2019, s. 148–149. ISBN 978-83-950226-1-6.
