Gustav Stresemann
Data i miejsce urodzenia | 10 maja 1878 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 3 października 1929 | ||
Kanclerz Rzeszy | |||
Okres | od 13 sierpnia 1923 | ||
Przynależność polityczna | Niemiecka Partia Ludowa | ||
Poprzednik | Wilhelm Cuno | ||
Następca | Wilhelm Marx | ||
Minister spraw zagranicznych Rzeszy | |||
Okres | od 13 sierpnia 1923 | ||
Przynależność polityczna | Niemiecka Partia Ludowa | ||
Poprzednik | Friedrich von Rosenberg | ||
Następca | Julius Curtius | ||
|
Gustav Stresemann (ur. 10 maja 1878 w Berlinie, zm. 3 października 1929 tamże) – polityk niemiecki, kanclerz i minister spraw zagranicznych Republiki Weimarskiej, laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
Życiorys
Syn niemieckiego restauratora[1]. W 1901 działacz Niemieckiego Cechu Wyrobów Czekoladowych[1] (Verband deutscher Schokoladenfabrikanten). Reprezentował poglądy monarchistyczne i nacjonalistyczne. Ożenił się w 1903 z bogatą Żydówką Käthe Kleefeld, pochodzącą z rodziny berlińskich przemysłowców; miał dwóch synów (Wolfgang został znanym dyrygentem). Najmłodszy członek parlamentu w 1907 roku[1]. W czasie I wojny światowej był specjalistą w zakresie marynarki wojennej; do końca życia popierał ideę wojny na morzu, szczególnie nieograniczonego zastosowania okrętów podwodnych. Należał do narodowo-liberalnej Deutsche Volkspartei i w 1919 został jej przewodniczącym[1] (stronnictwa wielkich przedsiębiorców, zwolenników monarchii, militaryzmu i zaborczości). Od sierpnia do listopada 1923 pełnił urząd kanclerza[1], objął również we własnym gabinecie tekę spraw zagranicznych, którą zachował do końca życia[1]. W listopadzie 1923 wprowadził w Niemczech reformę walutową, kończąc tym samym okres hiperinflacji.
W 1925 podpisał Pakt Reński gwarantujący granicę niemiecko-francuską, niemiecko-belgijską i po niemieckiej stronie granicy nadreńską strefę zdemilitaryzowaną[1]. Jego konsekwencją była likwidacja w latach 1926–1930 stref okupacyjnych. 24 kwietnia 1926 r. został w Berlinie podpisany układ niemiecko-radziecki powtarzający postanowienia traktatu w Rapallo. 8 listopada 1926 Niemcy stały się członkiem Ligi Narodów uzyskując także stałe miejsce w jej Radzie. Również w 1926 r. Stresemann otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla[1], wspólnie z politykiem francuskim Aristide Briandem. 31 stycznia 1927 r. została zniesiona Sojusznicza Komisja Kontroli sprawująca nadzór nad zbrojeniami niemieckimi. Owocem pokojowej polityki Stresemanna w zachodniej części Europy było uzyskanie przez Niemcy pozycji równorzędnego partnera na arenie międzynarodowej i pozwoliło im odgrywać rolę stosowną do ich pozycji gospodarczej. Inną politykę prowadził wobec Polski. Jego głównym celem była likwidacja „polskiego korytarza”. Środkiem nacisku na Rzeczpospolitą stała się mniejszość niemiecka i rozpoczęta w 1925 r. wojna celna między Polską a Niemcami[2].
W 1928 podpisał pakt Brianda-Kellogga, którego Niemcy były jednym z państw założycielskich.
Zmarł na serce 3 października 1929[3].
Pierwszy gabinet Gustava Stresemanna (13 sierpnia – 4 października 1923)
- Główny artykuł: Pierwszy rząd Gustava Stresemanna.
- Gustav Stresemann (DVP) – kanclerz Rzeszy i minister spraw zagranicznych
- Robert Schmidt (SPD) – wicekanclerz i minister odbudowy Rzeszy
- Wilhelm Sollmann (SPD) – minister spraw wewnętrznych Rzeszy
- Rudolf Hilferding (SPD) – minister finansów Rzeszy
- Hans von Raumer (DVP) – minister gospodarki Rzeszy
- Heinrich Brauns (Centrum) – minister pracy Rzeszy
- Gustav Radbruch (SPD) – minister sprawiedliwości Rzeszy
- Otto Geßler (DDP) – minister obrony (Reichsheer)
- Anton Höfle (Centrum) – minister Poczty Rzeszy
- Rudolf Oeser (DDP) – minister transportu Rzeszy
- Hans Luther – minister wyżywienia i rolnictwa Rzeszy
- Johannes Fuchs (Centrum) – minister terenów okupowanych Rzeszy
Drugi gabinet Gustava Stresemanna (6 października – 23 listopada 1923)
- Główny artykuł: Drugi rząd Gustava Stresemanna.
- Gustav Stresemann (DVP) – kanclerz Rzeszy i minister spraw zagranicznych
- Wilhelm Sollmann (SPD) – minister spraw wewnętrznych Rzeszy
- Hans Luther – minister finansów Rzeszy
- Joseph Koeth – minister gospodarki Rzeszy
- Heinrich Brauns (Centrum) – minister zatrudnienia Rzeszy
- Gustav Radbruch (SPD) – minister sprawiedliwości Rzeszy
- Otto Geßler (DDP) – minister obrony (Reichheer)
- Anton Höfle (Centrum) – Minister Poczty Rzeszy
- Rudolf Oeser (DDP) – minister transportu Rzeszy
- Gerhard von Kanitz – minister wyżywienia i rolnictwa Rzeszy
- Robert Schmidt (SPD) – minister odbudowy Rzeszy
- Johannes Fuchs (Centrum) – minister terenów okupowanych Rzeszy
3 listopada 1923 ustąpili ministrowie socjaldemokratyczni (SPD): Sollmann, Radbruch i Schmidt. Następcą Sollmanna jako ministra spraw wewnętrznych został Karl Jarres (DVP). Pozostałe teki były nieobsadzone do upadku rządu.
Przypisy
Bibliografia
- Piotr Madajczyk, Polityka i koncepcje polityczne Gustawa Stresemanna wobec Polski (1915-1929), Warszawa 1991
- Richard Overy: Trzecia Rzesza Historia Imperium. Warszawa: Buchmann Sp. z o.o., 2012. ISBN 978-83-7670-290-2.
- Janusz Pajewski: „Z najnowszych badań nad polityką Gustawa Stresemanna”, Poznań 1959
- p
- d
- e
- p
- d
- e
| |
Późniejsi członkowie rządu |
|
---|
- p
- d
- e
| |
Późniejsi członkowie rządu |
---|
- p
- d
- e
- p
- d
- e
Sekretarze stanu do spraw zagranicznych w Cesarstwie Niemieckim (1873-1918) |
|
---|---|
Ministrowie spraw zagranicznych Republiki Weimarskiej (1918–1933) |
|
Ministrowie spraw zagranicznych III Rzeszy (1933–1945) | |
Ministrowie spraw zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec (od 1949) |
|
- ISNI: 0000000121357509
- VIAF: 61621945
- LCCN: n79141330
- GND: 118619268
- NDL: 001104928
- LIBRIS: khwz29v3020zvhp
- BnF: 12349784r
- SUDOC: 032474806
- SBN: PUVV008932
- NLA: 35528788
- NKC: jn20030915004
- BNE: XX1202186
- NTA: 068707770
- CiNii: DA03057605
- Open Library: OL1865421A
- PLWABN: 9810566079105606
- NUKAT: n01020629
- J9U: 987007268532805171
- CANTIC: a11459426
- ΕΒΕ: 103766
- PWN: 3980352
- Britannica: biography/Gustav-Stresemann
- Universalis: gustav-stresemann
- БРЭ: 4922680
- NE.se: gustav-stresemann
- SNL: Gustav_Stresemann
- VLE: gustav-stresemann
- Catalana: 0064272
- DSDE: GZstav Abi lebt
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 58388