Chryzokola
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | uwodniony krzemian miedzi | ||
---|---|---|---|
Twardość w skali Mohsa | |||
Przełam | muszlowy, bardzo kruchy | ||
Łupliwość | brak | ||
Układ krystalograficzny | |||
Gęstość minerału | 1,9–2,4 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | zielona, niebieskawozielona, niebieska, czarnoniebieska do czarnej lub brązowej, rzadko żółta | ||
Rysa | biała do jasnozielonej | ||
Połysk | |||
|
Chryzokola – pospolity i szeroko rozpowszechniony minerał miedzi z gromady krzemianów. Nazwa pochodzi od greckich słów chryzos i kolla oznaczających złoto oraz klej. W starożytności był używany jako spoiwo przy łączeniu złota[1].
Właściwości
Tworzy wyłącznie skupienia skrytokrystaliczne: nerkowe, groniaste, kuliste, także naskorupienia. Jest minerałem kruchym, półprzeświecającym. Często zawiera domieszki żelaza i manganu. Często tworzy mieszaniny z turkusem i malachitem. Barwi płomień na zielono, rozkłada się w kwasach[potrzebny przypis].
- Barwa: zielona, niebieskawozielona, niebieska, czarnoniebieska do czarnej lub brązowej, rzadko żółta[2][1] (barwę brązową i czarną ma mieszanina chryzokoli z kwarcem oraz tlenkami Cu, Fe i Mn[potrzebny przypis]).
- Pleochroizm: słaby
- Widmo absorpcyjne: niediagnostyczne
- Luminescencja: brak
- Inkluzje: liczne
Występowanie
Minerał strefy utleniania złóż rud miedzi[2].
Miejsca występowania: spotykana powszechnie na całym świecie[2], przykładowe lokalizacje: Anglia, Chile, Kongo, Meksyk, Rosja (Koływań, Karpińsk), Stany Zjednoczone (Kalifornia), Zambia[3].
W Polsce: Kletno, Chęciny, Miedzianka[3].
Zastosowania
- Rzadko wykorzystywana przemysłowo jako ruda miedzi[2].
- Wykorzystywana jako kamień ozdobny i dekoracyjny[potrzebny przypis].
- Do wyrobu drobnej galanterii[potrzebny przypis].
- Do wyrobu artystycznej biżuterii[potrzebny przypis].
- Czysta chryzokola, ze względu na małą twardość i dużą kruchość, znajduje niewielkie zastosowanie w jubilerstwie. Wraz z krzemionką tworzy często postać żelu o twardości ok. 6 i w tej postaci jest wykorzystywana w jubilerstwie[potrzebny przypis].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f Chrysocolla, [w:] WebMineral.com [dostęp 2021-04-14] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Chrysocolla, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2021-04-14] (ang.).
- ↑ a b c OlafO. Medenbach OlafO., CorneliaC. Sussieck-Fornefeld CorneliaC., Leksykon przyrodniczy. Minerały, Warszawa: Świat Książki, 1995, s. 216, ISBN 83-7129-194-9 .
- Britannica: science/chrysocolla
- БРЭ: 4670810
- SNL: krysokoll
- identyfikator minerału w Mindat: 1040