Cheder

Uczniowie z mełamedem w chederze, ok. 1917
Uczniowie z mełamedem w Jędrzejowie, 1915
Zobacz hasło cheder w Wikisłowniku

Cheder (hebr. חדר pokój) – szkoła żydowska o charakterze religijnym utrzymywana przez gminę religijną.

Opis

Dawniej była to szkoła elementarna, do której posyłano chłopców w wieku trzech lub pięciu lat. Nauka w chederze trwała do bar micwy i polegała na nauce czytania po hebrajsku z elementarza Reszit Daat oraz z Księgi Kapłańskiej i mechanicznego tłumaczenia tej ostatniej. Dzieci przebywały w szkole większość dnia. Zajęcia odbywały się najczęściej w mieszkaniu nauczyciela (mełameda). Dla większości chłopców nauka kończyła się na chederze, tylko niektórzy kontynuowali ją w jesziwie.

Powszechna była opinia na temat niskiego poziomu nauczania w chederach[1], szczególnie w porównaniu ze szkołą państwową[2]. Chedery krytykowane były także za ich hermetyczność i brak przedmiotów świeckich[3]. Przeszkodą dla Żydów był m.in. język wykładowy[2].

Przypisy

  1. JoannaJ. Cukras-Stelągowska JoannaJ., Cheder i mełamed we wspomnieniach młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego, Toruń .
  2. a b AgnieszkaA. Szarkowska AgnieszkaA., Absolwent prywatnej świeckiej szkoły żydowskiej jako obywatel Drugiej Rzeczypospolitej [online] .
  3. JoannaJ. Cukras-Stelągowska JoannaJ., Od chederu do jesziwy w polskiej diasporze... – dwustopniowy system żydowskiego szkolnictwa religijnego i jego współczesne transformacje, Toruń .

Bibliografia

  • Rafał Żebrowski, Cheder, [w:] Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski (red.), Polski Słownik judaistyczny. Dzieje – kultura – religia – ludzie, Prószyński i S-ka, t. 1, Warszawa 2003, s. 281–283.
  • Szkolnictwo w Izraelu, [w:] Julius H. Schoeps (red.), Nowy leksykon judaistyczny, Wydawnictwo Cyklady, Warszawa 2007, s. 809.
  • p
  • d
  • e
Edukacja żydowska
Rodzaj szkoły
  • Cheder
  • Jesziwa
  • Mesiwta
  • Seminarium
  • Midrasza
  • Mechina
  • Szkoła hebrajska
  • Dzienna szkoła żydowska
  • Organizacje młodzieżowe (Syjonizm)
Edukacja wyższa
  • Bet midrasz
  • Kolel
Kadra
Żydowscy przywódcy
  • Baal t'szuwa
  • Iluj

Kontrola autorytatywna (szkoła):
  • LCCN: sh85059907
  • J9U: 987007555650005171