Bukowina Tatrzańska (gmina)

Bukowina Tatrzańska

gmina wiejska

Ośrodek narciarski w Białce Tatrzańskiej


Herb	Flaga

Państwo

Polska

Województwo

małopolskie

Powiat

tatrzański

TERC

2117032

Siedziba

Bukowina Tatrzańska

Wójt

Andrzej Pietrzyk
(od 2018)

Powierzchnia

131,84 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności

13 225^[1]

• gęstość

100,3 os./km²

Nr kierunkowy

Tablice rejestracyjne

KTT

Adres urzędu:

ul. Długa 144
34-530 Bukowina Tatrzańska

Szczegółowy podział administracyjny

Liczba miejscowości	8

Położenie na mapie województwa małopolskiego

Położenie na mapie Polski

49°21′N 20°07′E/49,350000 20,116667

Multimedia w Wikimedia Commons

Informacje w Wikipodróżach

Strona internetowa

Biuletyn Informacji Publicznej

Bukowina Tatrzańska (do 1954 gmina Bukowina) – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim.

Siedziba gminy to Bukowina Tatrzańska. Wsie w obrębie gminy: Białka Tatrzańska, Brzegi, Bukowina Tatrzańska, Czarna Góra, Groń, Jurgów, Leśnica, Rzepiska.

Gmina obejmuje fragmenty 2 regionów etnograficznych: Podhala i Spisza.

Według danych z 30 czerwca 2004^[2] gminę zamieszkiwały 12 274 osoby.

Historia

Gmina zbiorowa Bukowina została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie nowotarskim w woj. krakowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Białka, Brzegi, Bukowina, Czarna Góra, Jurgów i Rzepiska^[3].

30 czerwca 1939 do gminy Bukowina Tatrzańska wcielono anektowane w 1938 roku okolice czechosłowackiej Jaworzyny Spiskiej wraz z fragmentami wsi Zdziar i Łomnica Tatrzańska^[4] (po wojnie zwrócone Czechosłowacji).

Podczas II wojny światowej włączono ją do dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa (powiat Neumarkt). Trzy spiskie wsie (Czarną Górę, Jurgów i Rzepiska) włączono w 1939 roku do uzależnionej politycznie i militarnie od III Rzeszy Republiki Słowackiej. Gmina obejmowała odtąd już tylko trzy wsie (Białkę, Brzegi i Bukowinę) i w 1943 roku liczyła 3248 mieszkańców^[5].

Po wojnie powrócono do stanu sprzed wojny. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 6 gromad: Białka, Brzegi, Bukowina, Czarna Góra, Jurgów i Rzepiska^[6]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[7], a jej obszar podzielono na gromady^[8]:

Białka (Białka),
Bukowina (Bukowina, Brzegi),
Czarna Góra (Czarna Góra, Jurgów, Rzepiska).

Gminę Bukowina Tatrzańska reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w powiecie nowotarskim w woj. krakowskim o zwiększonym obszarze^[9]. Gmina objęła 8 sołectw: Białka Tatrzańska, Brzegi (północna część^[10]), Bukowina Tatrzańska, Czarna Góra, Groń, Jurgów, Leśnica i Rzepiska^[11]. W porównaniu ze stanem z lat 1934–54 nowa gmina Bukowina Tatrzańska zwiększyła się o sołectwa Groń i Leśnica, należące dawniej do gminy Szaflary^[6].

1 czerwca 1975 gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. nowosądeckim^[12].

1 stycznia 1992 do gminy Bukowina Tatrzańska włączono górską część przedzielonej wsi Brzegi (4358,70 ha) z sąsiedniej gminy Tatrzańskiej^[13], po czym część ta została połączona z główną (wiejską) częścią Brzegów^[14]. W związku z tym, wschodnia granica gminy Bukowina Tatrzańska z Czechosłowacją wydłużyła się znacznie (ok. 15 km) w kierunku południowym, obejmując rejon Łysej Polany aż po Rysy.

W 1999 roku gmina weszła w skład powiatu tatrzańskiego w nowo utworzonym województwie małopolskim^[15].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[16] gmina Bukowina Tatrzańska ma obszar 131,84 km², w tym:

użytki rolne: 46%
użytki leśne: 47%

Gmina stanowi 27,95% powierzchni powiatu.

Na terenie gminy znajdują się Rysy (2499)

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	12 274	100	6127	49,9	6147	50,1
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	93,1		46,5		46,6

Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002, Gmina Bukowna Tatrzańska jest gminą o największym udziale osób narodowości romskiej w ogóle mieszkańców (1,11%) oraz gminą o jednym z największych udziałów osób narodowości słowackiej w ogóle mieszkańców (2,85%)^[17].

Piramida wieku mieszkańców gminy Bukowina Tatrzańska w 2014 roku^[1].

Rekreacja

Narty

Na terenie gminy uruchomiono wiele ośrodków narciarskich, m.in.:

w Bukowinie m.in.:
- Stacja Narciarska Turnia na Wierchu Olczańskim, z m.in. 1 wyciągiem krzesełkowym
- Stacja Narciarska Rusiń-Ski na Wierchu Rusińskim, z m.in. 2 wyciągami krzesełkowymi
w Białce Tatrzańskiej m.in.:
- Ośrodek Narciarski Kotelnica Białczańska w Białce Tatrzańskiej z m.in. 7 wyciągami krzesełkowymi
- Wyciągi Narciarskie Bania w Białce Tatrzańskiej z m.in. 1 wyciągiem krzesełkowym i
- Stacja Narciarska Kaniówka w Białce Tatrzańskiej (1 wyciąg krzesełkowy i 4 wyciągi orczykowe).

Wszystkie 3 objęte są wspólnym systemem karnetów, tzw. „Tatra Ski”, wraz z poniższym ośrodkiem w Jurgowie.

w Jurgowie:
- Stacja Narciarska Jurgów z m.in. 1 wyciągiem krzesełkowym
w Czarnej Górze m.in.:
- Ośrodek Narciarski Koziniec z m.in. 1 wyciągiem krzesełkowym
- Stacja Narciarska Grapa-Litwinka z m.in. 1 wyciągiem krzesełkowym.

Aquaparki

w Bukowinie wybudowano kompleks basenów zasilanych wodą ze źródeł termalnych Terma Bukowina o powierzchni lustra wody 1 885 m²
w Białce u stóp wyciągów Kotelnica i Bania 16 czerwca 2011 r. oddano do użytku kompleks Terma Bania^[18].

Sąsiednie gminy

Biały Dunajec, Łapsze Niżne, Nowy Targ, Poronin, Szaflary, Zakopane. Gmina sąsiaduje ze Słowacją.

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Bukowina Tatrzańska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 594
↑ Dz.U. z 1939 r. nr 57, poz. 375
↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
↑ ^a ^b Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Uchwała Nr 27/IV/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu nowotarskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 17 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 29 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 50)
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Górska, południowa część wsi Brzegi ustanowiła odrębne sołectwo w gminie Poronin
↑ Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie krakowskim oraz ustalenia siedzib gminnych rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 8 grudnia 1972 Nr 18, poz. 268).
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Utworzonej w 1977 roku z m.in. gminy Poronin, od której to gmina Tatrzańska przejęła omawianą górską część Brzegów. Gminę Tatrzańską zlikwidowano ostatecznie z końcem 1994 roku.
↑ Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497
↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603)
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultstronaopisowa/5743/1/1/nsp2002_tabl4.xls
↑ Białka T: otwarcie nowych term [online], onet.pl, 14 czerwca 2011 [dostęp 2018-10-11] .

Gmina Bukowina Tatrzańska

Siedziba gminy: Bukowina Tatrzańska

Wsie	Białka Tatrzańska Brzegi Bukowina Tatrzańska Czarna Góra Groń Jurgów Leśnica Rzepiska
Osada	Łysa Polana
Schroniska turystyczne	Dolina Pięciu Stawów Morskie Oko Polana-Głodówka Roztoka Włosienica
Części wsi	Aniołowie Balbuzy Bieńkowski Wierch Bryjów Potok Bulaczków Wierch Cipkowie Cygańska Ulica Czubiaki Gałowie Gile Grapa Grocholów-Potok Kamieńce Kaniówka Knapki Kobylarzówka Krzystkówka Kucówka Łosie Marki Muchówka Na Brzeg Olczański Wierch Olszówka Pająki Parowie Piekarze Pod Grapą Przygórze Rusiny Sądel Smalce Sobale Sołtystwo (Czarna Góra) Sołtystwo (Leśnica) Stasiki Stefany Szewcy Szewczaki Tomalowie Wierch Budzów Wierch Kurucowy Wilczki Wojtusice Wojtyczków-Potok Wróble Zagóra Żurowie
Przysiółki wsi	Katryniacy Pawliki Polana-Głodówka Rynias

Powiat tatrzański

Miasta	Zakopane
Gminy miejskie	Zakopane
Gminy wiejskie	Biały Dunajec Bukowina Tatrzańska Kościelisko Poronin

Powiat nowotarski (1920–1975)

Siedziba powiatu – Nowy Targ

Przynależność wojewódzka

woj. krakowskie (1920–39)
dystrykt krakowski (GG) (1939–45)
woj. krakowskie (1945–75)

Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)

Nowy Targ
Zakopane (od 1933)

Miasteczka (1920–34)

Krościenko

Gminy miejskie (1920–39 i 1945–75)

Czarny Dunajec (1925–34)
Nowy Targ
Rabka (od 1953)
Szczawnica (1962–72 →)
Szczawnica-Krościenko (←← od 1973)
Zakopane (do 1951 →)

Osiedla (1954–72)

Krościenko (1958–72 →)
Szczawnica (1958–62)

Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–39, 1945–54 i 1973–75)

Biały Dunajec (od 1973)
Bukowina (Tatrzańska)
Chochołów (do 1954)
Ciche (do 1954)
Czarny Dunajec
Czorsztyn
Głodówka (← 1938–39 →)
Jabłonka (do 1939 ← i → 1945–54)
Jaworzyna Spiska (← 1938–39 →)
Kościelisko (do 1954)
Kościelisko-Witów (od 1973)
Krościenko (do 1954)
Lasek (od 1973)
Lipnica Wielka (od 1973)
Ludźmierz (do 1954)
Łapsze Niżne (do 1939 ← i → 1945–54)
Łopuszna
Ochotnica (Dolna)
Odrowąż (do 1954)
Poronin
Raba Wyżna
Rabka (do 1953)
Rabka (od 1973)
Ratułów (od 1973)
Szaflary
Szczawnica Wyżna (do 1939 i 1945–54)
Zakopane (1945–46)

Gromady
(1954–72)

Bańska (1954–72)
Białka (1954–61)
Biały Dunajec (1954–72)
Bukowina (B. Tatrzańska) (1954–72)
Bukowina-Podszkle (1954–60)
Chabówka (1954–72)
Chochołów (1954–72)
Chyżne (1954–61)
Ciche (1954–68)
Czarna Góra (1954–72)
Czarny Dunajec (1954–72)
Czorsztyn (1954–72)
Dzianisz (1954–61)
Frydman (1954–61)
Gronków (1954–60)
Groń (1960–72)
Grywałd (1954–72)
Harklowa (1954–72)
Jabłonka (1954–72)
Klikuszowa (1954–72)
Kościelisko (1954–72)
Krościenko (1954–57)
Lasek (1954–60)
Leśnica (1954–60)
Lipnica Mała (1954–72)
Lipnica Wielka (1954–72)
Ludźmierz (1954–72)
Łapsze Niżne (1954–61)
Łapsze Wyżne (1954–72)
Łopuszna (1954–60)
Maniowy (1954–61)
Maruszyna (1954–61)
Międzyczerwienne (1954–60)
Murzasichle (1954–61)
Niedzica (1954–72)
Nowa Biała (1954–72)
Ochotnica Dolna (1954–72)
Ochotnica Górna (1954–72)
Odrowąż (1954–72)
Ostrowsko (1960–72)
Piekielnik (1954–72)
Podczerwone (1954–60)
Podwilk (1954–72)
Ponice (1954–61)
Poronin (1954–72)
Raba Wyżna (1954–72)
Ratułów (1954–72)
Sieniawa (1954–60)
Sromowce Wyżne (1954–61)
Stare Bystre (1954–61)
Szaflary (1954–72)
Szczawnica (1954–57)
Tylmanowa (1954–72)
Waksmund (1954–60)
Witów (1954–72)
Wróblówka (1954–60)
Zubrzyca Górna (1954–72)
Zubsuche (Ząb) (1954–72)

Gminy (1939–45)

Miejskie	Jordanów (←→) Maków (←→) Neumarkt Zakopane
Wiejskie^[A]	Bukowina Bystra (←→) Chochołów Ciche Czarny Dunajec Czorsztyn Kościelisko Krościenko Ludźmierz Łętownia (←→) Łopuszna Maków (←→) Ochotnica Odrowąż Poronin Raba Wyżna Rabka Skawa (←→) Szaflary Szlachtowa (1940–44) Szczawnica (1940–44) Zawoja (←→)