Bazylika Matki Boskiej Królowej Męczenników w Bydgoszczy
| kościół parafialny, sanktuarium | |||||||||
 Bryła świątyni zbud. w 1987-1991 | |||||||||
| Państwo |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | Bydgoszcz | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Bazylika mniejsza • nadający tytuł | od 25 marca 2014 | ||||||||
| Wezwanie | Matki Boskiej Królowej Męczenników | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||||||
 53°09′14,24″N 18°08′05,06″E/53,153956 18,134739 | |||||||||
| |||||||||
Bazylika Matki Boskiej Królowej Męczenników w Bydgoszczy – kościół położony w Bydgoszczy, którego patronem jest Matka Boża Królowa Męczenników. Od 2008 stanowi część Sanktuarium Królowej Męczenników, Kalwaria bydgoska – Golgota XX wieku.
Położenie
Bazylika znajduje się przy ul. Bołtucia, na granicy osiedla Bohaterów i Przylesia w bydgoskiej dzielnicy Fordon. Zbudowano go tuż przy drodze prowadzącej do Doliny Śmierci – miejsca kaźni ok. 1,2 tys. osób (w tym 400 Żydów), ofiar hitlerowskiego terroru, głównie inteligencji z Bydgoszczy i okolic. Od strony północnej do świątyni przylega bogate krajobrazowo Zbocze Fordońskie, w którym wytyczono szlak turystyczny im. ks. Z. Trybowskiego – pierwszego proboszcza i budowniczego kościoła i parafii.
Historia
Starania o budowę kościoła sięgają początku lat 80. XX wieku, po zapoczątkowaniu budowy nowej dzielnicy mieszkaniowej Bydgoszczy planowanej na 80 tys. osób[1]
Parafię erygował biskup Marian Przykucki – ordynariusz chełmiński z dniem 7 października 1983[2] Była to pierwsza parafia na terenie „Nowego Fordonu”, która do 1985 r. skupiała wszystkich nowych mieszkańców rozrastającej się dzielnicy.
Do roku 1991 użytkowano tymczasową, murowaną kaplicę, po czym nabożeństwa przeniesiono do nowo wybudowanego kościoła. Świątynię wzniesiono w latach 1987–1991, a jej konsekracja przez arcybiskupa Henryka Muszyńskiego odbyła się w rocznicę dziesięciolecia parafii 7 października 1993. W latach 1986–1988 oddano do użytku również dom katechetyczny z plebanią.
W 1992 po reformie administracyjnej kościoła, jaką przeprowadził Jan Paweł II, wszystkie sześć parafii fordońskich, w tym Matki Boskiej Królowej Męczenników zmieniły przynależność diecezjalną: z diecezji chełmińskiej do gnieźnieńskiej, w której od XVIII w. znajdowały się pozostałe parafie na terenie miasta Bydgoszczy.
Proces budowy kościoła został zakończony w 1994, kiedy arcybiskup Henryk Muszyński poświęcił kaplicę Chrystusa Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego. Odtąd działania twórcze i budowlane dotyczyły w coraz większym stopniu otoczenia świątyni, zwłaszcza wykorzystania Doliny Śmierci i postawionego tam pomnika do uroczystości religijnych i patriotycznych.
Świątynia ma od lat wyrazisty charakter. To naturalne miejsce spotkań kombatantów, rodzin poległych podczas II wojny światowej, osób, którym bliska jest tematyka martyrologii. Gromadzi też setki młodych, dzięki prężnej działalności Fundacji Wiatrak. W 2000 rozpoczęto budowę w sąsiedztwie kościoła Domu Jubileuszowego Centrum Kultury Katolickiej „Wiatrak”. Od 2001 z udziałem wspólnot z parafii organizowane jest misterium męki Pańskiej w Bydgoszczy.
Kościół, parafia, sanktuarium wraz z Doliną Śmierci, Kalwarią Bydgoską, Domem Jubileuszowym, fundacją „Wiatrak” oraz duszpasterstwem akademickim „Martyria” stanowi obecnie prężne centrum kulturalne i religijne obejmujące nie tylko dzielnicę Fordon, a również całe miasto.
25 marca 2014 biskup Jan Tyrawa ogłosił decyzję Stolicy Apostolskiej o wyniesieniu świątyni do godności bazyliki mniejszej.
Architektura
Bryła świątyni prezentuje formę współczesną.
Dzwony
Trzy kościelne dzwony zostały poświęcone 25 kwietnia 1994 przez biskupa Bogdana Wojtusia.
Proboszczowie parafii
| imię i nazwisko | daty urzędowania |
|---|---|
| ks. prał. Zygmunt Trybowski | 1983–2002 |
| ks. dziekan Przemysław Książek | 2002–2004 |
| ks. kan. Jan Andrzejczak | od 2004 |
Dom Kultury Katolickiej „Wiatrak”
Przy parafii istnieje od 1987 r. Duszpasterstwo Akademickie „Martyria”, które jest animatorem wielu wydarzeń (m.in. konkursów, festynów, koncertów) na terenie Bydgoszczy[3]. Nazwa duszpasterstwa (Martyr – z greckiego świadek, męczennik) nawiązuje do miejsca, w którym wyrosło. W 1992 powstała Fundacja „Wiatrak”, która zajmuje się propagowaniem kultury katolickiej oraz organizacją zajęć dla dzieci, młodzieży i dorosłych[4]. W 2000 r. rozpoczęto budowę Domu Jubileuszowego, który mieści odpowiednie zaplecze i infrastrukturę do realizacji urozmaiconych zajęć kulturalnych, edukacyjnych i sportowych dla mieszkańców Bydgoszczy.
Szlak im. ks. Zygmunta Trybowskiego[5]
W sąsiedztwie świątyni i sanktuarium znajduje się obszar ciekawy pod względem krajobrazowym. Jest to Zbocze Fordońskie wraz z systemem dolinek i wzgórz wyniesionych ok. 50 m ponad fordońskie osiedla. W 2008 wytyczono szlak turystyczny, który wiedzie poprzez fordońskie uroczyska, a którego patronem wybrano ks. Zygmunta Trybowskiego – budowniczego i pierwszego proboszcza parafii, miłośnika „fordońskich górek”, czciciela Doliny Śmierci, pomysłodawcy budowy Kalwarii – Golgoty XX w.
Szlak rozpoczyna się przy grobie ks. Zygmunta Trybowskiego, na terenie Sanktuarium Królowej Męczenników. Następnie wiedzie Doliną Śmierci wzdłuż stacji Drogi Krzyżowej, aż do pomnika. Kolejnym etapem jest droga wiodąca wzdłuż krawędzi Zbocza Fordońskiego aż do narożnego wzgórza zwanego Czarną Górą lub Górą Szybowników. Z kolei szlak wiedzie na północ przecinając dolinki, wzgórza i parowy krawędzi Doliny Dolnej Wisły. Powrót do Sanktuarium następuje ścieżką wiodącą u podnóża zboczy.
Przejście szlaku umożliwia zapoznanie się z walorami krajobrazowymi zboczy Doliny Fordońskiej. Po drodze spotyka się nie tylko liczne doliny, parowy i miejsca widokowe, ale również źródliska, okazałe drzewa (m.in. dąb Napoleona). Kolejnym atutem szlaku jest możliwość zwiedzenia obiektów martyrologii (Dolina Śmierci, groby, Kalwaria) oraz okolicznościowych monumentów (pomnik nad Doliną Śmierci oraz pomnik Ikara upamiętniający fordońską szkołę szybowcową).
Sanktuarium
7 października 2008 na terenie parafii zostało erygowane sanktuarium Królowej Męczenników, Kalwaria bydgoska – Golgota XX wieku.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ tzw. dolny taras, po zabudowie górnego tarasu Fordonu liczba mieszkańców miała sięgnąć 160 tys.
- ↑ http://www.mbkm.pl/ dostęp 14-07-2009
- ↑ D.A. Martyria [online], martyria.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
- ↑ Fundacja "Wiatrak", Centrum Kultury Katolickiej Wiatrak CKK Wiatrak, Parafialny Klub Sportowy PKS Wiatrak
- ↑ Fundacja "Wiatrak", Centrum Kultury Katolickiej Wiatrak CKK Wiatrak, Parafialny Klub Sportowy PKS Wiatrak. [dostęp 2009-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-24)].
Bibliografia
- Derenda Jerzy. Bydgoszcz w blasku symboli – tom II z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2008
- Rogalski Bogumił. Architektura sakralna Bydgoszczy dawniej i dziś. [w.] Kronika Bydgoska XII (1990). Bydgoszcz 1991
- Artykuł Gazeta Wyborcza 7-10-2008 „Kościół w Fordonie staje się sanktuarium”
- 30-04-2009 Notatka KAI o pobycie Sekretarza Stanu Stolicy Apostolskiej Tarcisio Bertone w Polsce
- Notatka z portalu miejskiego Bydgoszczy 8-10-2008 „Kamień węgielny pod sanktuarium”
- Strona parafii Matki Bożej Królowej Męczenników w Bydgoszczy
- Strona sanktuarium Kalwarii Bydgoskiej. dolinasmierci.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-30)].
- Inna strona o bydgoskiej Golgocie
Linki zewnętrzne
 | Zobacz galerię związaną z tematem: Dolina Śmierci i Kalwaria Bydgoska |
- Strona parafii
- Strona sanktuarium Kalwarii Bydgoskiej. dolinasmierci.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-30)].
- Inna strona o bydgoskiej Golgocie
- Centrum Kultury Katolickiej „Wiatrak”
- Duszpasterstwo Akademickie „Martyria”
- Misterium Męki Pańskiej 2006 r. w Sanktuarium
- Misterium Męki Pańskiej 2007 r. w Sanktuarium
- Droga Krzyżowa w Wielki Piątek 2006 r. w Sanktuarium
- p
- d
- e
Bazyliki mniejsze w Polsce
