Ammonios Sakkas

Ammonios Sakkas, Amoniusz Sakkas (ur. ok. 175, zm. ok. 242^[1]) – założyciel neoplatońskiej szkoły filaletejczyków (miłośników prawdy). Żył w Aleksandrii. Zwany Theodidaktos (gr. nauczany przez Boga).

Wychował się w ubogiej rodzinie chrześcijańskiej. Odszedł jednak od Kościoła, twierdząc iż nie ma on duchowości wyższej niż dawne kulty pogańskie. Ponieważ głosił on swoje poglądy ustnie i nie zostawił po sobie dzieł filozoficznych, odtworzenie jego poglądów jest niesłychanie trudne i opiera się na źródłach pośrednich^[2]. Głównie skupiony był na praktyce i duchowej ascezie. Potrafił pogodzić teorię Platona i Arystotelesa, co umiejętnie przekazał swoim uczniom jako filozofię wolną od ducha polemiki. Twierdził, że cała rzeczywistość wywodzi się od Boga i interpretował naukę Platona w sposób kreacjonistyczny.

W kosmosie wyróżniał trzy poziomy:

• poziom bytów najwyższych, niebiańskich i boskich – Boga stwórcy,
• poziom bytów pośrednich – tworzą go natury eteryczne i dobre demony, będące dla ludzi pośrednikami (anioły),
• poziom bytów najniższych – dusze ludzkie, poziom ludzi i zwierząt ziemskich.

Prawdopodobnie tylko w najogólniejszej formie nakreślił on zarysy neoplatońskiej filozofii^[2]. Był nauczycielem Orygenesa oraz Plotyna – założyciela neoplatońskiej szkoły w Rzymie.

Przypisy

Bibliografia

• Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, tom I–V, Lublin, RW KUL, 1999.
• Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, tom I–III, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.
• AMONIUSZ SAKKAS — założyciel neoplatonizmu. W: Historia filozofii. Pod redakcją G. F. Aleksandrowa, B. E. Bychowskiego, M.B. Mitina, Pawła Judina. Tłum. z rosyjskiego Aleksander Neyman, Roman Korab-Żebryk, Bogdan Kupis. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: Książka i Wiedza, 1961, s. 431. (pol.).

Linki zewnętrzne

• Ammonius Saccas, [w:] Encyklopedia Orgelbranda, t. 1, Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1859, s. 669 .
• DavidD. Blank DavidD., Ammonius, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 10 listopada 2017, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-17]  (ang.).