Noorse parlementsverkiezingen 2013
| Noorse parlementsverkiezingen 2013 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| Datum | 9 september 2013 | ||||||
| Land |  Noorwegen | ||||||
| Te verdelen zetels | Alle 169 zetels van het Storting | ||||||
| Opkomst | 78,2% | ||||||
| Resultaat | |||||||
| Grootste partij | Arbeiderpartiet | ||||||
| Nieuwe premier | Erna Solberg | ||||||
| Vorige premier | Jens Stoltenberg | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
| |||||||
Op 9 september 2013 werden er in Noorwegen verkiezingen voor het Storting gehouden.[1] Verkiezingen in Noorwegen vallen steeds op een maandag in september (meestal op de tweede of derde maandag). Elke gemeente in Noorwegen kon tevens bepalen of zij verkiezingen zou houden op dezelfde dag als de landelijke verkiezingen.
Premier Jens Stoltenberg trad voor de vierde keer aan als leider van de Arbeiderspartij. Stoltenberg haalde het niet bij de verkiezingen in 2001, maar werd na de stembusgang van 2005 toch nog regeringsleider. Na twee ambstermijnen probeerde de rood-groene regeringscoalitie opnieuw een meerderheid te halen. Hoewel de oppositie bij de vorige verkiezingen meer stemmen kreeg, won de coalitie toch meer zetels in het parlement.
Partijen die meedoen aan de verkiezingen
Sinds de verkiezingen van 2009 waren zeven politieke partijen vertegenwoordigd in het Storting:
- Senterpartiet. Sinds 2008 geleid door Liv Signe Navarsete.
- Kristelig Folkeparti. Sinds 30 april 2011 geleid door Knut Arild Hareide.
- Høyre (Rechts). Sinds 9 mei 2004 geleid door Erna Solberg.
- Det Norske Arbeiderpartiet (Arbeiderpartiet, AP). Sinds 10 november 2002 geleid door Jens Stoltenberg.
- Venstre ( Links). Sinds 18 maart 2010 geleid door Trine Skei Grande.
- Fremskrittspartiet, (Frp). Sinds 5 oktober 2006 geleid door Siv Jensen.
- Sosialistisk Venstreparti. Sinds 11 maart 2012 geleid door Audun Lysbakken.
Deze zeven namen allen deel aan de verkiezingen van 2013. Daarnaast steden 13 partijen mee die voor de verkiezingen niet in het parlement waren vertegenwoordigd. Hiervan maakte volgens de peilingen alleen de Groene partij (Miljøpartiet De Grønne) een goede kans op het winnen van één of meer zetels. Formeel gaan de verkiezingen over de verdeling van de zetels in het parlement. Daarnaast is er in de praktijk een strijd tussen de leiders van de drie grootste partijen over wie de minister-president wordt.
-
Jens Stoltenberg (AP) -
Siv Jensen (Frp) -
Erna Solberg (Høyre)
Peilingen
| Periode[2] | Rood-Groene coalitie | Oppositie | Overigen | Ap+Sp+SV | H+FrP+KrF+V | Leiding | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ap | Sp | SV | H | FrP | KrF | V | ||||||||
| December 2012 | 28,6% | 4,7% | 4,3% | 32,0% | 16,2% | 5,3% | 5,2% | 3,5% | 37,6% | 58,7% | +21,1 | |||
| November 2012 | 29,6% | 4,5% | 4,4% | 31,4% | 17,0% | 5,0% | 4,9% | 3,0% | 38,5% | 58,3% | +19,8 | |||
| Oktober 2012 | 28,4% | 4,9% | 4,7% | 34,6% | 16,3% | 5,1% | 3,6% | 2,4% | 38,0% | 59,6% | +21,6 | |||
| September 2012 | 29,2% | 4,3% | 3,9% | 33,5% | 16,6% | 5,2% | 3,9% | 3,4% | 37,4% | 59,2% | +21,8 | |||
| Augustus 2012 | 30,2% | 4,4% | 4,0% | 31,6% | 17,3% | 4,6% | 4,7% | 3,3% | 38,6% | 58,2% | +19,6 | |||
| Juli 2012 | 29,8% | 4,8% | 3,9% | 30,5% | 18,4% | 5,0% | 4,4% | 2,9% | 38,5% | 58,3% | +19,8 | |||
| Juni 2012 | 29,9% | 4,7% | 4,3% | 32,0% | 16,2% | 4,7% | 4,8% | 3,4% | 38,9% | 57,7% | +18,8 | |||
| Mei 2012 | 30,8% | 4,6% | 4,2% | 30,9% | 16,0% | 5,1% | 4,7% | 3,6% | 39,6% | 56,7% | +17,1 | |||
| April 2012 | 30,5% | 5,1% | 4,5% | 29,4% | 17,3% | 5,1% | 5,2% | 3,0% | 40,1% | 57,2% | +17,1 | |||
| Maart 2012 | 32,9% | 5,3% | 4,5% | 27,9% | 16,3% | 5,4% | 4,6% | 3,1% | 42,7% | 54,2% | +11,5 | |||
| Februari 2012 | 34,4% | 5,1% | 4,8% | 27,9% | 14,4% | 5,1% | 5,3% | 2,9% | 44,3% | 52,5% | +8,2 | |||
| Januari 2012 | 34,7% | 5,0% | 4,1% | 29,3% | 13,7% | 5,3% | 4,9% | 3,0% | 43,8% | 53,2% | +9,4 | |||
| Vorige verkiezingen 14 september 2009 | 35,4% | 6,2% | 6,2% | 17,2% | 22,9% | 5,5% | 3,9% | 2,5% | 47,8% | 49,5% | +1,7 | |||
Zetelverdeling
| Periode[3] | Rood-Groene coalitie | Oppositie | Ap+Sp+SV | H+FrP+KrF+V | Leiding | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ap | Sp | SV | H | FrP | KrF | V | ||||||||
| Oktober 2012 | 50 | 9 | 8 | 61 | 30 | 9 | 2 | 67 | 102 | +35 | ||||
| September 2012 | 54 | 8 | 1 | 62 | 30 | 10 | 3 | 63 | 105 | +42 | ||||
| Augustus 2012 | 54 | 8 | 1 | 57 | 31 | 8 | 9 | 63 | 105 | +42 | ||||
| Juli 2012 | 54 | 9 | 1 | 55 | 33 | 9 | 8 | 67 | 105 | +38 | ||||
| Juni 2012 | 54 | 7 | 7 | 56 | 30 | 7 | 7 | 68 | 100 | +32 | ||||
| Mei 2012 | 53 | 7 | 7 | 56 | 30 | 8 | 7 | 67 | 101 | +34 | ||||
| April 2012 | 51 | 9 | 7 | 52 | 31 | 9 | 9 | 67 | 101 | +34 | ||||
| Maart 2012 | 56 | 9 | 8 | 48 | 30 | 9 | 9 | 73 | 96 | +23 | ||||
| Februari 2012 | 62 | 8 | 8 | 46 | 26 | 9 | 9 | 78 | 90 | +12 | ||||
| Januari 2012 | 62 | 9 | 8 | 51 | 23 | 9 | 8 | 79 | 91 | +12 | ||||
| Vorige verkiezingen 14 september 2009 | 64 | 11 | 11 | 30 | 41 | 10 | 2 | 86 | 83 | +3 | ||||
Kiesdistricten
Voor de verkiezingen vormt iedere fylke een kiesdistrict. Het aantal zetels per fylke varieert van 4 (Aust-Agder, Sogn og Fjordane) tot 19 (Oslo). Voor de verkiezingen van 2013 is het aantal zetels per district opnieuw vastgesteld. Van de 169 zetels worden er 150 gekozen in de districten. Daarnaast wordt in ieder district één zetel extra verdeeld op basis van de landelijke uitslag. Om voor die extra zetels in aanmerking te komen moet een partij de landelijke kiesdrempel van 4% halen. In 2009 werden de verkiezingen uiteindelijk gewonnen door de rood-groene coalitie omdat de oppositiepartij Venstre de kiesdrempel niet haalde.
Uitslag
| Partij | aantal stemmen | zetels | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | +/- | # | +/- | ||
| Arbeiderpartiet | 873.687 | 30,8 | -4,5 | 55 | -9 | |
| Høyre | 759.324 | 26,8 | +9,6 | 48 | +18 | |
| Fremskrittspartiet | 462.986 | 16,3 | -6,6 | 29 | -12 | |
| Kristelig Folkeparti | 158.302 | 5,6 | 0,0 | 10 | 0 | |
| Senterpartiet | 155.264 | 5,5 | -0,7 | 10 | -1 | |
| Venstre | 148.090 | 5,2 | +1,4 | 9 | +7 | |
| Sosialistisk Venstreparti | 115.767 | 4,1 | -2,1 | 7 | -4 | |
| Miljøpartiet De Grønne | 79.027 | 2,8 | +2,4 | 1 | +1 | |
| Rødt | 30.665 | 1,1 | -0,3 | |||
| De Kristne | 17.713 | 0,6 | +0,6 | |||
| Pensjonistpartiet | 11.841 | 0,4 | 0,0 | |||
| Piratpartiet | 9.837 | 0,3 | +0,3 | |||
| Kystpartiet | 3.294 | 0,1 | -0,1 | |||
| Demokratene i Norge | 2.206 | 0,1 | +0,1 | |||
| Kristent Samlingsparti | 1.718 | 0,1 | -0,1 | |||
| Det Liberale Folkepartiet | 910 | 0,0 | 0,0 | |||
| Norges Kommunistiske Parti | 612 | 0,0 | 0,0 | |||
| Sykehus til Alta | 472 | 0,0 | 0,0 | |||
| Samfunnspartiet | 296 | 0,0 | 0,0 | |||
| Folkelisten mot oljeboring i Lofoten, Vesterålen og Senja | 268 | 0,0 | 0,0 | |||
| Folkemakten | 175 | 0,0 | 0,0 | |||
| Totaal | 2.830.678 | 100,0 | 169 | – | ||
| Blanco | 12.686 | |||||
| Uitgebracht | 2.845.140 | |||||
| Stemgerechtigd | 3.641.753 | |||||
Regeringsvorming
Na de verkiezingen begon Erna Solberg, de politiek leider van Høyre, aan formatiegesprekken met de Fremskrittpartiet, de Kristelig Folkeparti en Venstre. Op 30 september 2013 werd aangekondigd dat Høyre en de Fremskrittpartiet een minderheidskabinet zullen vormen.[4] Venstre en de Kristelig Folkeparti hebben afspraken met de regering gemaakt om gedoogsteun te verlenen.
