Kikkerkopschildpadden

Gewone kikkerkopschildpad (Mesoclemmys nasuta)

Taxonomische indeling

Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Reptilia (Reptielen)
Orde:	Testudines (Schildpadden)
Onderorde:	Pleurodira (Halswenders)
Familie:	Chelidae (Slangenhalsschildpadden)

Geslacht

Mesoclemmys
Gray, 1873

Afbeeldingen op

Wikimedia Commons

Kikkerkopschildpadden op

Wikispecies

Portaal

Biologie
Herpetologie

Kikkerkopschildpadden^[1] (Mesoclemmys) zijn een geslacht van schildpadden uit de familie slangenhalsschildpadden (Chelidae). Er zijn tien soorten die voorkomen in noordelijk Zuid-Amerika. De gewone kikkerkopschildpad (Mesoclemmys nasuta) en de bochelschildpad (Mesoclemmys gibba) komen onder andere voor in Suriname.

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door John Edward Gray in 1873. Oorspronkelijk werden veel soorten bij het niet langer erkende geslacht Batrachemys ingedeeld en ook behoorden een aantal soorten lange tijd tot het geslacht van de paddenkopschildpadden (Phrynops) en de Amerikaanse waterschildpadden (Clemmys).^[2] Hierdoor worden in de literatuur voor een aantal soorten verschillende namen gebruikt.

De geslachtsnaam Mesoclemmys betekent vrij vertaald 'middelste schildpad'; en is afgeleid van de Griekse woorden mesos (midden-) en klemmys (schildpad).^[3] De auteur die het geslacht benoemde zag de schildpadden als een tussenvorm van de soorten uit het niet langer erkende geslacht Hydraspis en de schildpadden uit het geslacht Platemys.^[4] De verouderde naam Batrachemys betekent 'pad-schildpad'.

Soorten

Er zijn negen soorten, de soort Mesoclemmys heliostemma wordt niet meer erkend omdat uit een studie in 2019 bleek dat deze 'soort' dezelfde was als Mesoclemmys raniceps. In Colombia zijn resten gevonden van een fossiele soort uit het Mioceen.^[5]

Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur en het verspreidingsgebied.

Naam	Auteur	Verspreidingsgebied
Colombiaanse kikkerkopschildpad (Mesoclemmys dahli)	Zangerl & Medem, 1958	Colombia
Bochelschildpad (Mesoclemmys gibba)	Schweigger, 1812	Peru, Ecuador, Colombia, Venezuela, Trinidad, Guyana, Suriname, Brazilië
Gewone kikkerkopschildpad (Mesoclemmys nasuta)	Schweigger, 1812	Colombia, Peru, Bolivia, Brazilië, Frans-Guyana, Suriname
Mesoclemmys perplexa	Bour & Zaher, 2005	Brazilië
Mesoclemmys raniceps	Gray, 1855	Colombia, Peru, Bolivia, Brazilië, Ecuador
Ruwe paddenkopschildpad (Mesoclemmys tuberculata)	Luederwaldt, 1926	Brazilië
Mesoclemmys vanderhaegei	Bour, 1973	Paraguay, Argentinië, Brazilië
Peruviaanse kikkerkopschildpad (Mesoclemmys wermuthi)	Mertens, 1969	Bolivia, Brazilië, Colombia, Peru
Mesoclemmys zuliae	Pritchard & Trebbau, 1984	Venezuela

Uiterlijke kenmerken

De schildpadden blijven klein tot middelgroot en bereiken een schildlengte van ongeveer 21 tot 35 centimeter. De kleur van het rugschild is meestal bruin tot grijs of donkerder tot zwart. Het buikschild heeft vaak een gele kleur met zwarte vlekken, het buikschild heeft geen scharnierende delen.De kop is bij alle soorten dik en breed en de nek is relatief kort, waaraan de naam kikkerkopschildpadden is te danken.^[5]

Verspreiding en habitat

De soorten komen voor in delen van Noord- en Midden- en leven in de landen Colombia, Peru, Bolivia, Brazilië, Frans-Guyana, Suriname, Venezuela, Paraguay, Argentinië, Ecuador, Trinidad en Guyana.^[2] Het areaal beslaat tropische en gematigde streken inclusief delen van het Andesgebergte. De schildpadden komen voornamelijk voor rond de Orinocorivier en de Amazonerivier. De habitat bestaat uit vele verschillende typen draslanden zoals moerassen, vennen, veengebieden, rivieren, meren, onderlopen bossen en vijvers. Kikkerkopschildpadden komen zowel voor in stromend als in stilstaand water.^[5]

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan vier soorten een beschermingsstatus toegewezen. een soort wordt beschouwd als 'gevoelig' (Near Threatened of NT), een soort als 'kwetsbaar' (Vulnerable of VU) en twee soorten staan te boek als 'ernstig bedreigd' (Critically Endangered of CR).^[6]

Bronvermelding

Referenties

↑ Bernhard Grzimek (1971). Het Leven Der Dieren Deel VI: Reptielen. Kindler Verlag AG, Pagina 139. ISBN 90 274 8626 3.
↑ ^a ^b Peter Uetz & Jakob Hallermann, The Reptile Database - Mesoclemmys. Gearchiveerd op 17 augustus 2023.
↑ Alejandro Arteaga, Reptiles of Ecuador - Mesoclemmys raniceps - 17 mei 2022. Gearchiveerd op 3 mei 2023.
↑ Franck Bonin, Bernard Devaux & Alain Dupré, vertaald door Peter C.H. Pritchard (2006). Turtles of the World. Johns Hopkins University Press, Pagina 65. ISBN 0801884969.
↑ ^a ^b ^c Jeffrey E. Lovich, Whit Gibbons (2021). Turtles of the World - A Guide tot Every Family. Princeton University Press, Pagina 194, 195. ISBN 9780691223223.
↑ International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Mesoclemmys - IUCN Red List.

Bronnen

(en) – Jeffrey E. Lovich, Whit Gibbons - Turtles of the World - A Guide tot Every Family – Pagina 194, 195 – 2021 – Princeton University Press – ISBN 9780691223223
(en) – Peter Uetz & Jakob Hallermann - The Reptile Database - Mesoclemmys - Website Geconsulteerd 1 mei 2023
(en) – Peter Paul van Dijk, John B. Iverson, Anders G. J. Rhodin, H. Bradley Shaffer & Roger Bour - Turtles of the World, 7th Edition: Annotated Checklist of Taxonomy, Synonymy, Distribution with Maps, and Conservation Status - ISSN 10887105 (2014) - Website