Antipathieke romanpersonages

Antipathieke romanpersonages
Auteur(s) Willem Frederik Hermans
Land Nederland
Taal Nederlands
Genre essay
Uitgever De Bezige Bij
Uitgegeven 1960 in De Vlaamse Gids, in 1967 opgenomen in de vijfde druk van Het sadistische universum
Portaal  Portaalicoon   Literatuur

'Antipathieke romanpersonages' is een poëticaal essay van de Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans. Het werd in 1960 voor het eerst gepubliceerd in De Vlaamse Gids. In 1967 werd het essay toegevoegd aan de vijfde druk van de essaybundel Het sadistische universum.

Hermans zet in dit essay zijn modernistische literatuuropvatting uiteen. Daarbij wijst hij het realisme en naturalisme af als achterhaalde visies op de werkelijkheid.

Inhoud

Het essay bestaat uit elf genummerde afdelingen, die elk een aspect van het schrijverschap bespreken:

  1. de aard van de schrijver
  2. de mensen in een roman
  3. het onderscheid tussen sympathieke en antipathieke personages
  4. het realisme als mythische leer
  5. de strategie van de realistische auteur om vragen te ontlopen
  6. de zelfhaat van serieuze romanschrijvers
  7. het verlangen van de schrijver naar onsterfelijkheid
  8. de twee soorten schrijvers: de ene is een moralist die zich wil rechtvaardigen als mens, de ander wil zich rechtvaardigen als schrijver. De tweede soort bedient zich van niet-realistische personages.
  9. Het belang van Freud en het onderbewuste.
  10. het onvermogen van de schrijver om, net als andere mensen, langer dan enkele ogenblikken per dag redelijk te denken.
  11. De dood in een tijd waarin niemand meer aan onsterfelijkheid gelooft.

Receptie

Het essay wordt beschouwd als een belangrijke uiteenzetting van Hermans' literaire opvattingen, onder meer vanwege de afwijzing van het realisme en het naturalisme. Het wordt vaak geciteerd in beschouwingen over Hermans; een citaat uit 'Antipathieke romanpersonages' fungeerde als de titel van de door Wilbert Smulders en Frans Ruiter geredigeerde bundel beschouwingen 'Alleen blindgeborenen kunnen de schrijver verwijten dat hij liegt.' Over het schrijverschap van Willem Frederik Hermans (De Bezige Bij, 2009).

Bronnen

  • Huygens Instituut der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (2008a). 'Annotaties bij Het sadistische universum (1964).' In: Willem Frederik Hermans, Volledige werken deel 11. Beschouwend werk. Het sadistische universum. Annum Veritatis. De laatste resten tropisch Nederland. Het sadistische universum 2: Van Wittgenstein tot Weinreb. Machines in bikini. Dinky Toys. Amsterdam: De Bezige Bij, 937-952
  • ---- (2008b). Huygens ING: Tekstgeschiedenis en tekstbezorging Het sadistische universum 1 (1964)'
  • Otterspeer, Willem (2015). De zanger van de wrok. Willem Frederik Hermans. Biografie deel II (1953-1995). Amsterdam en Antwerpen: De Bezige Bij. ISBN 9789023486480

Noten

· · Sjabloon bewerken
Werk van Willem Frederik Hermans
Romans:Conserve (1947) · De tranen der acacia's (1949) · Ik heb altijd gelijk (1951) · De God Denkbaar Denkbaar de God (1956) · Drie melodrama's (1957) · De donkere kamer van Damokles (1958) · Nooit meer slapen (1966) · Herinneringen van een engelbewaarder (1971) · Het evangelie van O. Dapper Dapper (1973) · Onder professoren (1975) · Uit talloos veel miljoenen (1981) · Een heilige van de horlogerie (1987) · Au pair (1989) · Ruisend gruis (1995)
Verhalen- en novellebundels:Moedwil en misverstand (1948) · Paranoia (1953) · Een landingspoging op Newfoundland en andere verhalen (1957) · Een wonderkind of een total loss (1967) · De laatste roker (1991) · Vier novellen (1993)
Novellen:En toch... was de machine goed (1940) · Een ontvoogding (1941) · Atonale (1942) · Loo-Lee (1942) · Samen naar Oostende (1942) · Elektrotherapie (1943) · Manuscript in een kliniek gevonden (1944) · Dokter Klondyke (1946) · Emigratie (1946) · Het fossiel (1947) · Het lek in de eeuwigheid (1947) · Paranoia (1948) · Ezelsoren (1949) · De kat Kilo (1949) · Een veelbelovende jongeman (1949) · Lotti Fuehrscheim (1949) · Het behouden huis (1952) · Een landingspoging op Newfoundland (1952) · Glas (1953) · Preambule (1953) · De teddybeer (1955) · Laura en de grammofoonplaat (1956) · De blinde fotograaf (1957) · Hundertwasser, honderdvijf en meer (1962) · Het grote medelijden (1962) · Een wonderkind of een total loss (1963) · De elektriseermachine van Wimshurst (1967) · Filip's sonatine (1980) · Homme's hoest (1980) · Dood en weggeraakt (1980) · Geyerstein's dynamiek (1982) Waarom schrijven? (1983) · De zegelring (1984) · Afscheid van Canada (1991)
Boekenweekgeschenk:In de mist van het schimmenrijk (1993)
Poëzie:Kussen door een rag van woorden (1944) · Horror Coeli en andere gedichten (1946) · Hypnodrome (1948) · Overgebleven gedichten (1968)
Toneelstukken en scenario's:Drie drama's (1962) · De woeste wandeling (1962) · King Kong (1972) · Periander (1974)
Essayboeken:Het sadistische universum (1964) · Mandarijnen op zwavelzuur (1964) · Van Wittgenstein tot Weinreb (1970) · Houten leeuwen en leeuwen van goud (1979) · Ik draag geen helm met vederbos (1979) · Klaas kwam niet (1983) · Door gevaarlijke gekken omringd (1988) · Malle Hugo (1994)
Essays:Het alziend oog in de nachtspiegel (1948) · Experimentele romans (1958) · Antipathieke romanpersonages (1960) · Wittgenstein's levensvorm (1964) · Wittgenstein in de mode en Kazemier niet (1967) · Leven van Wittgenstein (1968)
Columns:Boze Brieven van Bijkaart (1977)
Biografie:De raadselachtige Multatuli (1976)
Foto's:Fotobiografie (1969) · Koningin Eenoog (1986)
Wetenschappelijk werk:Erosie (1960)
Verspreide publicaties:Nieuwe figuren in de Nederlandsche literatuur (1945)