Dofinerria

Dofinerria

Dauphiné

Ez da estatua

Armarria

Hiriburua

Grenoble

Hiri nagusiak

Vienne, Valence, Die, Gap, Briançon

Eremua

19.931 km²

Biztanleria

2.265.267 (2007)

Dentsitatea

114 biztanle/km²

Dirua

euroa

Herritarra

okzitaniar

Hizkuntza(k)

frantsesa, frankoproventzera, okzitaniera

Ofiziala(k)

frantsesa

Dofinerria^[1] (frantsesez Dauphiné; okzitanieraz Daufinat) hego ekialdeko Frantziako eskualde historikoa da, gutxi gorabehera egungo Isère, Drôme, eta Alpe Garaiak departamenduak hartzen zituena. Grenoble da hiriburu historikoa eta hiri nagusiak Vienne, Valence, Die, Gap eta Briançon.

Historia

Mendebaldeko Erromatar Inperioa desegin ondoren, Germaniako Erromatar Inperio Santuaren barnean ezarian ezarian gero eta burujabetza handiagoa eskuratu zuen. Burgundiarrak (V. mendea) eta frankoak (VI. mendea) bizi izan ziren bertan. Proventzako eta Proventza-Burgundiako Erresumaren barnean egon ondoren, Inperio Santuaren mendeko lurraldea izan zen.

XI. mendean sortu zen Dauphiné izeneko jaurerria, Viennois izeneko eskualdean. XII. mendean, Guigues IV.a Albongoak (1095-1142) bere armarrian izurde bat (frantsesez dauphin) zeukan, eta le Dauphin goitizena jaso zuen. Ondorengoek titulua aldatu zuten familiako egoitza Vienne hirira eraman ostean. 1349an, Humbert II.ak bere jaurerria Filipe VI.a Frantziakoari saldu zion. Baldintzetako bat izan zen Frantziako tronurako oinordekoak dofin titulua jaso behar zuela. Hala gertatu zen Frantziako Iraultza arte. Titulu hori eraman zuen lehenengoa Karlos V.a Frantziakoa izatekoa zen Filipe VI.aren biloba izan zen.

XIV. mendean oso lurralde indartsua zen, ekonomia eta kultura arloan, kartusiar eta zistertar erlijio ordenek bultzatuta. Dauphiné lurraldeak autonomia mantendu zuen Luis XI.aren erreinaldira arte (1470). Italiako gerren (1494-1559) eta Frantziako Erlijio Gerren (1562-1598) ondoren, urte oparoak izan zituen Dofinerriak XVIII. eta XIX. mendeetan. Bertako burgesia 1789. urteko eta 1830eko mugimendu iraultzaileen alde azaldu zen.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Euskaltzaindia. (2008-05-30). 154. araua: Europako eskualde historiko-politiko nagusiak. .

Kanpo estekak

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q151999 Multimedia: Dauphiné / Q151999 Identifikadoreak WorldCat VIAF: 244560213 NKC: ge128990 Hiztegiak eta entziklopediak Britannica: url

Datuak: Q151999
Multimedia: Dauphiné / Q151999

Frantziako eskualde historikoak
Alsazia • Angoumois • Anjou • Artois • Aunis • Auvernia • Beaujolais • Berry • Bearno • Borboierria • Borgoina • Bretainia • Champagne • Comtat Venaissin • Dofinerria • Flandriako konderria • Foix • Forez • Franche-Comté • Gaskoinia • Guiena • Frantziako Uhartea • Hainauteko konderria • Korsika • Languedoc • Landau • Limousin • Lorrena • Lyonerria • Maine • Marche • Nafarroa Beherea • Nivernais • Normandia • Orleanerria • Pertxe • Pikardia • Poitou • Proventza • Roussillon • Saintonge • Turena • Trois-Évêchés

	Okzitaniako eskualde historikoak
Auvernia • Bearno • Borboierria • Dofinerria • Gaskoinia (horren barruan: Armagnac, Bigorra eta Arango harana) • Guiena (horren barruan: Agenais, Quercy, Périgord eta Rouergue) • Limousin (horren barruan Limousingo leinua) • Languedoc (horren barruan: Foix Herria eta Fenolhedés) • Monako • Okzitaniako haranak • Nizar herria • Proventza (horren barruan: Comtat Venaissin) • Velai (antzinean Languedoc-en) • Vivarés (antzinean Languedoc-en) La Gàrdiako barrendegia

Okzitaniako eskualde historikoak

Auvernia • Bearno • Borboierria • Dofinerria • Gaskoinia (horren barruan: Armagnac, Bigorra eta Arango harana) • Guiena (horren barruan: Agenais, Quercy, Périgord eta Rouergue) • Limousin (horren barruan Limousingo leinua) • Languedoc (horren barruan: Foix Herria eta Fenolhedés) • Monako • Okzitaniako haranak • Nizar herria • Proventza (horren barruan: Comtat Venaissin) • Velai (antzinean Languedoc-en) • Vivarés (antzinean Languedoc-en)